Η Λαϊκή Τράπεζα έκλεισε. Ένας οργανισμός, που συνδύασε το όνομά του με την ανάπτυξη και την πορεία μίας χώρας για πάνω από ένα αιώνα, πλέον δεν υπάρχει. Έχουν απομείνει κάτι κτίρια και κάποια μηχανήματα, τα οποία… έχουν βγει στο σφυρί.
Ενδεχομένως το συγκεκριμένο θέμα να έπρεπε να αφορά στο πώς η τράπεζα έφτασε σ’ ένα τέτοιο σημείο ή στην πορεία της τα τελευταία χρόνια. Μελετώντας, όμως, τα πιο πρόσφατα στοιχεία, η επικέντρωση θα είναι στο πώς η Ελλάδα έκλεισε τη Λαϊκή Τράπεζα.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οι κακοί χειρισμοί και η κακοδιαχείριση της εποχής Βγενόπουλου. Ήταν μία αλυσίδα γεγονότων και αποφάσεων, που οδήγησαν την τράπεζα στον αφανισμό.
Η αρχή του τέλους ήταν το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, το οποίο ήρθε να προστεθεί σε μία ήδη πολύ δύσκολη κατάσταση, που εξελισσόταν στην ελληνική οικονομία, έχοντας και τον ανάλογο αντίκτυπο στις εκεί επιδόσεις της τράπεζας.
Το ελληνικό κούρεμα στα τέλη του 2011 κόστισε στη Λαϊκή Τράπεζα 3.1 δις ευρώ, που αντιστοιχούσε στο 76,4% των ελληνικών ομολόγων που κατείχε. Το κούρεμα, όμως, ήταν απλώς η πρώτη μεγάλη ρωγμή στο παγόβουνο. Από εκείνο το σημείο και μετά ξεκινούσε η αντίστροφη μέτρηση.
Η αντίστροφη μέτρηση
Τα τελευταία στοιχεία, που εξέδωσε η Λαϊκή Τράπεζα για το εννιάμηνο του 2012, είναι ενδεικτικά της κατάστασης που δημιουργήθηκε στα ελληνικά υποκαταστήματα.
Το 40% των δανείων του συγκροτήματος της Λαϊκής Τράπεζας ήταν στην ελληνική αγορά, ωστόσο μόλις το 23% των εσόδων από καθαρά τραπεζικές εργασίες προήλθαν από την Ελλάδα. Πιο απλά, ενώ το διεθνές δανειακό χαρτοφυλάκιο έφτανε μόλις το 10% του συνόλου, τα έσοδα από τραπεζικές εργασίες έφτασαν το 16%.
Δάνεια - Έσοδα
|
Εννιάμηνο 2012 |
Κύπρος |
Ελλάδα |
Διεθνώς |
|
Δάνεια επί του συνόλου* |
42% |
40% |
10% |
|
Έσοδα από τραπεζικές εργασίες |
61% |
23% |
16% |
Γίνεται αντιληπτό ότι ο συσχετισμός δανείων με έσοδα στην Ελλάδα δεν ήταν βιώσιμος.
Περαιτέρω, το εννιάμηνο του 2012 έκλεισε με προ προβλέψεων κερδοφορία 189 εκ. Τα κέρδη στην Κύπρο ήταν 299 εκ ευρώ, ενώ στο εξωτερικό 26 εκ ευρώ. Στην Ελλάδα, όμως, η κερδοφορία ήταν αρνητική κατά 124 εκ ευρώ.
Ενδεικτικό είναι πως το περιθώριο κέρδους, από την ελληνική αγορά, για το τρίτο τρίμηνο του 2012 είχε μειωθεί στο 0,54%. Το αντίστοιχο για την Κύπρο ήταν 3,17% και για τις διεθνείς εργασίες 3,07%.
Μηδενικά έσοδα
|
3ο τρίμηνο 2012 |
Κύπρος |
Ελλάδα |
Εξωτερικό |
|
Περιθώριο |
3,17% |
0,54% |
3,07% |
|
Επιτοκιακά έσοδα |
109 εκ |
16 εκ |
24 εκ |
Κάθε μέρα και χειρότερα
Η ελληνική παρουσία της τράπεζας το 2012 γινόταν πιο δραματική από μέρα σε μέρα ή καλύτερα από τρίμηνο σε τρίμηνο.
Το πρώτο τρίμηνο τα μη εξασφαλισμένα δάνεια βρίσκονταν στο 22,8%, στα μισά του έτους έφτασαν το 32,6%. Στο εννιάμηνο ξεπέρασαν το 40%. Η ετήσια αύξηση ήταν 335%. Δεν θα ήταν υπερβολή εάν λέγαμε πως σήμερα, έξι μήνες μετά, περισσότερα από ένα στα δύο δάνεια στην Ελλάδα δεν θα εξυπηρετούνταν.
Μη εξυπηρετούμενα (Συνολικά)
|
9μηνο 2012 |
Κύπρος |
Ελλάδα |
Διεθνώς |
Σύνολο |
|
Ποσοστό |
17,2% |
40,1% |
10,3% |
27,4% |
|
Μη εξυπηρετούμενα δάνεια |
306 εκ |
967εκ |
12εκ |
1.3 δις |
Ενδεικτικό είναι πως από τα 4.9 δις ευρώ, που ήταν στο σύνολό τους τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα 3.8 δις ευρώ αφορούσαν δάνεια σε επιχειρήσεις και μόλις το 1 δις ευρώ ήταν σχετικά με δάνεια της λιανικής τραπεζικής. Το ποσοστό κάλυψης των NPLs προς επιχειρηματίες ήταν μόλις 42,8%, ενώ για δάνεια της λιανικής τραπεζικής ήταν 61,5%.
Ενδεχομένως κάπου σ’ αυτό το σημείο να διαφαίνεται και μεγάλο μέρος της ευθύνης που έχει η διοίκηση Αντρέα Βγενόπουλου στην τράπεζα.
Μη εξυπηρετούμενα (Αγορά Ελλάδος)
|
9μηνο 2012 |
Λαϊκή Ελλάδας |
Τράπεζα Πειραιώς |
Εθνική Τράπεζα |
Alpha Bank |
Τράπεζα Κύπρου |
|
Μη εξυπηρετούμενα |
40,1% |
17% |
21,9% |
20,9% |
20,9% |
Απαγορευτικό κόστος
Επειδή γίνεται πολύς λόγος και για το Μηχανισμό Εmergency Liquidity Assistance της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είναι καλά να λαμβάνονται υπόψη και κάποια άλλα δεδομένα πέραν της φυγής καταθέσεων. Για παράδειγμα, ο δείκτης κόστους έναντι εισοδήματος στην Ελλάδα ήταν 285,1%, την ώρα που στην Κύπρο ήταν 34,8% και στο εξωτερικό 76,9%. Με απλά λόγια, μόνο για το πρώτο εννιάμηνο του 2012 το κόστος λειτουργίας στην Ελλάδα ήταν σχεδόν τριπλάσιο από τα έσοδα!
Την ίδια στιγμή η τράπεζα στην Ελλάδα είχε να αντιμετωπίσει και ένα πολύ υψηλό δείκτη δανείων προς καταθέσεις, που έφτανε το 163,8%, όταν ο μέσος όρος του συγκροτήματος ήταν στο 125,5% και στην Κύπρο στο 101,4%.
Εκροή καταθέσεων
Πέραν όλων αυτών, ο δεύτερος μεγαλύτερος κυπριακός οργανισμός στο νησί - με βάση τα ίδια κεφάλαια μέχρι πριν από μερικά χρόνια ήταν ο μεγαλύτερος - είχε να αντιμετωπίσει και μία άνευ προηγουμένου φυγή καταθέσεων.
Από τα 13.5 δις ευρώ, περίπου, που ήταν οι καταθέσεις μέχρι τα μέσα του 2011, άρχισε μία συνεχής εκροή, η οποία συνεχιζόταν μέχρι την 15η Μαρτίου 2013, όταν λήφθηκε η πρώτη απόφαση από το Eurogroup για κούρεμα καταθέσεων. Στα τέλη Φεβρουαρίου 2012 οι καταθέσεις στη Λαϊκή είχαν μειωθεί στα 8.4 δις, ενώ μέχρι τη μέρα που αποφασίστηκε η εξυγίανση της τράπεζας μειώθηκαν στα 8 δις ευρώ.
Η πορεία του ELA
Η πορεία της τράπεζας στην Ελλάδα, η φυγή καταθέσεων και η υποβάθμιση κάποιων εργαλείων άντλησης ρευστότητας οδήγησαν στην εκτόξευση του δανεισμού της από τον ELA.
Oκτώβριος 2011 - 2.5 δις ευρώ
Οι συνεχείς υποβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας και κατ’ επέκταση των τραπεζών οδήγησαν τη Λαϊκή στην πρώτη μεγάλη άντληση ρευστότητας από τον ELA για ποσό ύψους 2.5 δις ευρώ. Τον προηγούμενο μήνα η τράπεζα ξεκίνησε την άντληση από τον ELA με ποσό 490 εκ ευρώ.
Δεκέμβριος 2011 - 3.5 δις ευρώ
Επί διοίκησης Αντρέα Βγενόπουλου - Ευθύμιου Μπουλούτα ο ELA έφτασε τα 3.5 δις ευρώ.
Ιανουάριος 2012 - 3.7 δις ευρώ
Τον Ιανουάριο, με την ανάληψη της προεδρίας της τράπεζας από τον Μιχάλη Σαρρή, ο ELA έφτασε τα 3.7 δις ευρώ.
Φεβρουάριος 2012 - 5.2 δις ευρώ
Απρίλιος 2012 - 3.8 δις ευρώ
Μάιος 2012 - 5.7 δις ευρώ
Από τον Μάιο του 2012 ξεκίνησε για τη Λαϊκή Τράπεζα μία πορεία χωρίς επιστροφή, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, σε σχέση με το δανεισμό από τον ELA. Λόγω της πολιτικής ρευστότητας στην Ελλάδα, των διπλών εκλογών (Μάιος και Ιούνιος 2012) και των φημών περί πιθανής εξόδου της από το ευρώ, σημειώθηκαν πολύ μεγάλες εκροές καταθέσεων από τα παραρτήματα της Λαϊκής Τράπεζας στην Ελλάδα, ύψους €2 δις, όπως αναφέρεται σε σημείωμα της Κεντρικής Τράπεζας. Παράλληλα, «τον Μάιο του 2012 υποβαθμίστηκαν τα καλυμμένα ελληνικά ομόλογα, τα οποία είχε στην κατοχή της η Λαϊκή Τράπεζα, ύψους €1.2 δις. Και αυτή η εξέλιξη οδήγησε σε αντίστοιχη αύξηση ρευστότητας μέσω του ELA», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Ιούνιος 2012 - 8 δις ευρώ
Ποσό ύψος 2.6 δις ευρώ ήρθε να προστεθεί στις οφειλές της Λαϊκής προς τον ELA. Αιτία η υποβάθμιση της αξιολόγησης της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο Fitch από ΒΒΒ- σε ΒΒ+. Η υποβάθμιση σε junk αυτόματα οδήγησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να μην αποδέχεται τα κυπριακά κρατικά ομόλογα ως ενέχυρο για απευθείας δανεισμό. Έτσι, «όλη η μέχρι τότε οφειλή της Λαϊκής Τράπεζας προς την ΕΚΤ, ύψους €2.6 δις, μεταφέρθηκε στην κατηγορία της επείγουσας ρευστότητας (ELA)», σημειώνει η Κεντρική.
Ιούλιος 2012 - 9.6 δις ευρώ
Όλα τα πιο πάνω γεγονότα οδήγησαν τον ELA της Λαϊκής στα 9.6 δις ευρώ, επίπεδα στα οποία παράμεινε μέχρι τους πρώτους μήνες του 2013. Αποτέλεσμα ήταν να κληροδοτήσει στην Τράπεζα Κύπρου οφειλές προς το μηχανισμό, συνολικού ύψους 9.2 δις ευρώ.
Μα γιατί, Αθανάσιε Ορφανίδη;
Πολλοί μέμφονται τον τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Αθανάσιο Ορφανίδη, γιατί δεν εμπόδισε την απορρόφηση της Μαρφίν Εγνατία από τη Μαρφίν Λαϊκή, η οποία ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2011.
«Σε συνέχεια της ανακοίνωσής της, ημερομηνίας 23/12/2010, η Marfin Popular Bank Public Co Ltd (Απορροφώσα Εταιρεία) υπενθυμίζει ότι κατόπιν απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, σύμφωνα με τα άρθρα 201ΙΗ και 201ΙΘ του (Κυπριακού) περί Εταιρειών Νόμου, η 31/03/2011 ώρα 12:00 μμ (ήτοι 01/04/2011) ορίσθηκε ως ημερομηνία έναρξης ισχύος των αποτελεσμάτων της διασυνοριακής συγχώνευσης. Από την 1η Απριλίου 2011 η Marfin Εγνατία Τράπεζα Α.Ε. (Απορροφώμενη Εταιρεία) παύει να υφίσταται και διαγράφεται από το Μητρώο Ανωνύμων Εταιρειών του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Από 01/04/2011 η Marfin Εγνατία Τράπεζα θα λειτουργεί ως υποκατάστημα της Marfin Popular Bank Public Co Ltd στην Ελλάδα».
Αυτή ήταν η σχετική ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 30 Μαρτίου 2011. Η πρόταση - κλειδί είναι η τελευταία και συγκεκριμένα η λέξη «υποκατάστημα». Με την κίνηση αυτή η Λαϊκή Τράπεζα φορτωνόταν τον μπελά που ονομαζόταν Ελλάδα. Βέβαια, τότε κανείς ή σχεδόν κανείς δεν εξέφρασε προβληματισμό. Όσοι καταλογίζουν ευθύνες στον Αθανάσιο Ορφανίδη θεωρούν πως ως κεντρικός τραπεζίτης και έχοντας γνώση των εξελίξεων στην τράπεζα έπρεπε να μπλοκάρει τη συγχώνευση, έστω κι αν υπήρχε δικαστική απόφαση. Ειδικά αφού γνώριζε πως με τη συγκεκριμένη κίνηση το κυπριακό τραπεζικό σύστημα θα φορτωνόταν διατραπεζικό δανεισμό δισεκατομμυρίων.
Τα 4 «γιατί» του Exotix
Σε μία έκθεση για την κυπριακή οικονομία, ο οίκος Exotix διερωτάται γιατί ο Κεντρικός Τραπεζίτης επέτρεψε να γίνει κάτι τέτοιο. Επικεντρώνεται, δε, σε τέσσερα βασικά σημεία:
1. Οι κυπριακές Αρχές μπορεί να είδαν την ευκαιρία για περαιτέρω έλεγχο σε μία τράπεζα, από τη διοίκηση της οποίας ήταν δυσαρεστημένες. Δηλαδή, με τη μετατροπή σε υποκατάστημα, αντί σε θυγατρική, ο έλεγχος όλων των εργασιών στην Ελλάδα περνούσε από τις ελληνικές στις κυπριακές Αρχές.
2. Ο οίκος θεωρεί πως οι κυπριακές Αρχές υποτίμησαν τους ελληνικούς κινδύνους και την έκθεση των κυπριακών τραπεζών σ’ αυτές. Σημειώνει, δε, πως δεν ήταν οι μόνες και αναφέρεται στα stress tests, που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών τον Ιούλιο του 2010, οπότε απέτυχε να αναγνωρίσει το πρόβλημα. Οι Εxotix παραθέτουν και απόσπασμα συνέντευξης του Αθανάσιου Ορφανίδη στο Reuters - ημερομηνίας 19/4/2011 - λίγο μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσης. Στη συνέντευξη, τότε, ο κ. Ορφανίδης σημείωνε πως η δυναμική που δημιουργήθηκε γύρω από το χρέος της Ελλάδας ήταν βιώσιμη. «Με αυτό στο μυαλό προβληματίζομαι από τη συνεχή αμφισβήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Στο δικό μου μυαλό το ελληνικό χρέος δεν χρειάζεται αναδιάρθρωση όσο η Ελλάδα εκπληρώνει το πρόγραμμά της». Για την έκθεση των κυπριακών τραπεζών στο ελληνικό χρέος εξετάσαμε την κατάσταση και φτάσαμε στο συμπέρασμα πως, αν και υπάρχει, είναι διαχειρίσιμη, σημείωνε. Πρόσθετε, μάλιστα, πως κεφαλαιακά οι κυπριακές τράπεζες ήταν τόσο δυνατές, που κάλυπταν τις ανάγκες τις Βασιλείας ΙΙΙ.
3. Οι κυπριακές Αρχές μπορεί να θεώρησαν πως ακόμα και αν παρέμενε το καθεστώς της θυγατρικής, δεν θα περιόριζε τις όποιες ενδεχόμενες υποχρεώσεις από την έκθεση στην Ελλάδα. Για το συγκεκριμένο δίδεται το παράδειγμα της Credit Agricole, της οποίας, αν και η Εμπορική είναι θυγατρική, εντούτοις της είχε κοστίσει μέχρι τότε 6 δις ευρώ από διαγραφή χρεών.
4. Οι κυπριακές Αρχές μπορεί ορθά να περίμεναν πως η Ευρώπη δεν θα επέτρεπε στην Κύπρο να σηκώσει το φορτίο των απωλειών από τις ελληνικές εργασίες. Πάντως, ο οίκος δυσκολεύεται να δει πώς μπορεί να δόθηκαν τέτοιες διαβεβαιώσεις από τότε.
Οδυνηρές λύσεις
Πρέπει, πάντως, να γίνει αντιληπτό πως ακόμα και να μη μετατρεπόταν η Εγνατία σε υποκατάστημα, δεν θα υπήρχαν μαγικές λύσεις. Μόνο οδυνηρές.
Ουσιαστικά, ο Όμιλος Λαϊκής θα μπορούσε να προβεί σε μία διαδικασία αντίστοιχη με αυτή που γίνεται τώρα στην Κύπρο. Σε διάσπαση, δηλαδή, της θυγατρικής σε καλή και κακή. Αυτή είναι η ουσία του πολυδιαφημιζόμενου ring fencing. Λουκέτο στην Ελλάδα με τις όποιες συνέπειες. Διόλου παράξενο, λοιπόν, που ο κεντρικός τραπεζίτης στην Ελλάδα, Γιώργος Προβόπουλος, δεν δεχόταν επ’ ουδενί κάτι τέτοιο. Αντίθετα, με την εξαγορά των ελληνικών εργασιών των κυπριακών τραπεζών από την Πειραιώς, η ΤτΕ πέτυχε να οχυρώσει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα απέναντι στην κυπριακή κρίση.
Αχ, Ελλάδα…
Σε σημείωμα που ετοίμασε η τελευταία διοίκηση της Λαϊκής Τράπεζας προς τη Βουλή, θέλοντας να την πείσει πως θα ήταν λάθος η διάσπαση και εξυγίανση της τράπεζας, αναφερόταν χαρακτηριστικά πως τα 3 δις ευρώ, που χρειαζόταν η τράπεζα για να καλύψει το ακραίο σενάριο ανακεφαλαιοποίησης της Pimco (3.8 δις ευρώ), αφορούσαν στην Ελλάδα.
Οι ανάγκες κεφαλαίων για την Κύπρο, επισημαινόταν, ήταν μόλις 800 εκ ευρώ. Μάλιστα, τα ποσά αυτά δεν προέκυπταν αυθαίρετα, αλλά μέσα από έκθεση της Alvarez & Marsal που λειτουργούσε για λογαριασμό της Κεντρικής Τράπεζας.
Η απεμπλοκή από την Ελλάδα θα μείωνε και το ELA της Λαϊκής από 9+ δις ευρώ σε μόλις 3.7 δις ευρώ.
Όλα αυτά, βέβαια, στην ιδανική περίπτωση που κάποιος οργανισμός αγόραζε τις ελληνικές εργασίες της Λαϊκής έναντι 2.1 δις ευρώ που αποτιμήθηκαν και αναλάμβανε και το ELA, που αντιστοιχούσε στις ελληνικές εργασίες. Και το υπόμνημα προς τη Βουλή κατέληγε ως εξής: «Η τράπεζα που θα μείνει στην Κύπρο - με τις θυγατρικές εκτός Ελλάδος - θα έχει περίπου €10.9 δις καταθέσεις και καθαρά δάνεια, μετά τις προβλέψεις, ύψους €10.5 δις. Με τα πιο πάνω δεδομένα η τράπεζα που θα μείνει στην Κύπρο θα έχει κεφαλαιακή επάρκεια, περίπου, 12% - με ελάχιστο ποσοστό που απαιτείται από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών το 9% - και θα έχει διαθέσιμα στοιχεία ενεργητικού €10.5 δις, για να αντλήσει από το ELA σε περίπτωση μαζικής φυγής καταθέσεων, σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες λειτουργίας του ELA».
Αυτά, όμως, σε ένα άλλο, ιδανικό τραπεζικό σύμπαν...
*Το θέμα δημοσιεύεται στο IN Business Απριλίου που βρίσκεται στα περίπτερα
.sigmalive.com
15/4/13
GR
FR
DE
ES
IT
RU
EU
No comments :
Post a Comment
Only News