Κάποιος είχε πει: «Ιστορία δεν είναι απλώς ό,τι συνέβη. Είναι ό,τι συνέβη, στο πλαίσιο αυτών που θα μπορούσαν να είχαν συμβεί». Ενα χρόνο αργότερα μετά την ταπεινωτική ήττα στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, μας ήρθε ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος (ΔΟΕ). Η ξενική εξάρτηση του νεοελληνικού κράτους ήταν αναπόφευκτη. Η ιστορία μάς επισκέπτεται ξανά. Η Ελλάδα της Ευρωζώνης τελεί και επισήμως υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο για δεύτερη φορά στη νεότερη ιστορία της και για πρώτη φορά από το «Δυστυχώς, επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη, το 1893. Και αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι το νεοελληνικό κράτος μετράει τέσσερις εθνικές καταστροφές και πέντε πτωχεύσεις με αυτήν που βιώνουμε, τότε αναδεικνύεται η εξαιρετικής σημασίας και αξίας έκδοση ενός πολύτιμου έργου.
Η «Οικονομική ιστορία του ελληνικού κράτους» από τον 19ο αιώνα έως τις μέρες μας είναι ένα σπουδαίο τρίτομο συλλογικό έργο και πολλαπλώς χρήσιμο, επειδή καλύπτει ένα μεγάλο κενό, που εξέδωσε το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) στο πλαίσιο της πολυσχιδούς και πολύμορφης δραστηριότητάς του.
Με κύριους συγγραφείς και συντονιστές του έργου τους καθηγητές Ευάγγελο Πρόντζα και Θανάση Καλαφάτη και την πολύτιμη συμβολή του καθηγητή Σπύρου Ασδραχά. Στη συγγραφή του έργου, η οποία διήρκεσε επτά χρόνια, συνέβαλαν επίσης πολλές ειδικότητες επιστημόνων (οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι, ιστορικοί, πολιτικοί επιστήμονες): Αναστάσιος Γιαννίτσης, Σάκης Γκέκας, Ζαχαρίας Δεμαθάς, Χρήστος Δεσύλλας, Μαργαρίτα Δρίτσα, Παναγιώτης Ιωακειμίδης, Βασίλης Καρδάσης, Σοφία Λαζαρέτου, Γιώργος Μητροφάνης, Θεοφανή Πάκου, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Παναγιώτης Πετράκης, Φίλιππος Σαχινίδης, Μαρία Συναρέλλη, Στάθης Τσοτσορός και Τζελίνα Χαρλαύτη (εκδόσεις ΠΙΟΠ, Στοά Σπύρου Μήλιου στο Σύνταγμα).
Οταν το 2004 άρχισε η συγγραφή αυτού του σπουδαίου έργου, η εικόνα της ελληνικής οικονομίας δεν σκιαζόταν από τα βαριά σύννεφα πάνω από την οικονομική προοπτική του τόπου. Οι ανησυχίες περιορίζονταν τότε σε έναν στενό κύκλο επιστημόνων, οι οποίοι, μελετώντας τους κύκλους των ιστορικών και οικονομικών φαινομένων, είχαν ήδη πειστεί ότι το παρόν έχει μέλλον όταν διαμορφώνεται με τη βοήθεια της βαθιάς, κατά δυνατόν, αντικειμενικής γνώσης του παρελθόντος. Σήμερα, όπως αναφέρει η κ. Σοφία Στάικου, πρόεδρος του ΠΙΟΠ: Η έκδοση του απαιτητικού αυτού πονήματος γίνεται περισσότερο από ποτέ επίκαιρη και κυρίως πολύ χρήσιμη, εξαιτίας και των αβεβαιοτήτων που δημιουργεί η οικονομική κρίση. Αλλωστε, όπως έχει γράψει χαρακτηριστικά ο Robert J. Samuelson, η «απώλεια της ιστορικής μνήμης βλάπτει σοβαρά την οικονομία». «Και όχι μόνο την οικονομία», επισημαίνει η κ. Στάικου.
Ο αναγνώστης θα βρει την απάντηση σε αυτό το εμπεριστατωμένο βιβλίο, εφαλτήριο για σκέψεις που αφορούν στη σημερινή διεθνή κατάσταση, που προφανώς δεν είναι ενιαία, και θα έχει αφορμές να κατανοήσει τα avatar του κράτους που προέκυψε από μια επανάσταση με εμφανέστατη την ευρωπαϊκή της κλίση, αλλά και υπόφορη μιας διαιώνιας δομής που όσο και αν μεταλλασσόταν δεν έφθανε στο λογικώς πιθανό ποιοτικό άλμα.
Η ιστορική ερμηνεία της δημιουργίας του ελληνικού κράτους πολύ σπάνια λογίζεται ως πολιτική οικονομία· δεν είναι ασυνήθης η αναφορά στην οικιακή οικονομία, αλλά εκεί όπου συνωστίζονται οι ιδέες είναι η εμπορική πρακτική. Η γένεση του κράτους με την επανάστασή του ξεδιπλώνει τον οικονομικό ρόλο των αστών στο εμπόριο και στις χρηματιστικές επιχειρήσεις, συνδέοντας και τις δύο με τη ναυτιλία. Εμπόριο και ναυτιλία υπερασπίζονται έναν υλικό πολιτισμό που εμπεριέχει το στοιχείο της προόδου. Αλλοτε αργά και άλλοτε με επιταχύνσεις, πολιτικές προϋποθέσεις δημιουργούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο η διοικητική πράξη εκδηλώνεται πρωτίστως ως τεχνική των δημόσιων οικονομικών και αποκαλύπτεται αυτό που ο Rudolf Goldscheid είδε στον προϋπολογισμό του κράτους: τον σκελετό του απογυμνωμένο από όλες τις παραπλανητικές ιδεολογίες.
Οπως αναφέρεται στο προλογικό σημείωμα, το έργο βασίστηκε στη διάκριση θεμάτων, εννοιών και τεχνικών που απορρέουν από τους δεσμούς της ιστορίας με την οικονομία, την κοινωνιολογία, την πολιτική επιστήμη. Η ιστορία μέσω της οικονομίας, αλλά και η κοινωνία μέσω του ιδιοπρόσωπου ελληνικού κράτους, αποτυπώνονται σε οικονομικές συμπεριφορές και συναλλακτικές λογικές. Οι δύο πρώτοι τόμοι του έργου καλύπτουν τη μετάβαση από τη συγκρότηση στην εμπέδωση της εθνικής οικονομίας, μέσω των ανά εικοσαετία μεγάλων πολιτικών τομών. Ο τρίτος τόμος, τέλος, είναι αφιερωμένος στη συγκέντρωση και παράθεση (περισσότερων ή λιγότερο γνωστών) πηγών τεκμηρίωσης, σχετικών με τα πεδία που καλύπτουν οι δύο πρώτοι τόμοι.
Ποτέ άλλοτε στα χρόνια της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας δεν ήταν τόσο έντονη η αίσθηση της κοινωνικής απελπισίας και της επαπειλούμενης άτακτης χρεοκοπίας, μέσα σε περιβάλλον που διαμορφώνει μείζονες γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Ο βίαιος μετασχηματισμός του παγκόσμιου καταμερισμού εργασίας με την είσοδο των ασιατικών γιγάντων, τα πλανητικά μεταναστευτικά ρεύματα, η κρίση χρέους της Ευρωπαϊκής Ενωσης που προκαλεί τον οικονομικό και πολιτικό κλονισμό του Νότου, και οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο, δυναμιτίζουν τη δομική κρίση της χώρας μας. Η Ελλάδα κλυδωνίζεται επώδυνα, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει.
.kathimerini.gr
13/1/13
--
-
ΣΧΕΤΙΚΑ:
GR
FR
DE
ES
IT
RU
EU
No comments :
Post a Comment
Only News