Το Ανατολικό Στοίχημα της Τουρκίας Αποδίδει

Ένα πολύ περιεκτικό άρθρο έγραψε πριν λίγες ημέρες για τους Financial Times ο Τιμ Ριντ, περιφερειακός διευθυντής της τράπεζας HSBC για τη Μέση Ανατολή. Θέμα του ο νέος αναβαθμισμένος ρόλος της Τουρκίας στις αραβικές χώρες, με έμφαση στο εμπόριο αλλά και στην ενέργεια.

Ακολουθεί το κείμενο σε μετάφραση από τους FT:

Η Τουρκία έχει αναγνωρίσει ένα ξεχωριστό εμπορικό πλεονέκτημα ως «ευρωπαϊκή» χώρα: Θέλει να προβάλει τον εαυτό της ως αναδυόμενη ασιατική αγορά με ισχυρά ερείσματα στη Μέση Ανατολή. Το οφείλει . Είναι . Το έχει κάνει.

Για ένα κράτος που πέρασε ένα μεγάλο μέρος του 20^ου αιώνα αναζητώντας την ένταξη στην Ευρώπη, έχει περάσει αρκετό από αυτόν τον αιώνα ανακαλύπτοντας ξανά τις παλιές εμπορικές της σχέσεις με τους ανατολικούς της γείτονες. Αυτό αποδείχτηκε ένα έξυπνο και αποδοτικό στοίχημα τη στιγμή που η Ευρώπη βρίσκεται σε ύφεση και το πετρέλαιο των 100 δολαρίων ενισχύει την ανάπτυξη στα αραβικά κράτη.

Η ιστορική σχέση της Τουρκίας με τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής κυμάνθηκε στο παρελθόν ανάμεσα στην αδιαφορία και την προσέγγιση, αλλά κυρίως υπήρξε ένας βαθμός δυσπιστίας από τις δύο πλευρές, ο οποίος φαίνεται να έχει ξεπεραστεί τουλάχιστον προς το παρόν.

Η φιλοδοξία της Τουρκίας να εισέλθει στην Ε.Ε. την οδήγησε σχεδόν αξιωματικά σε μια περίοδο ψυχρών σχέσεων με τους Άραβες γείτονες, αλλά αυτό άλλαξε το 2001, όταν η νέα τουρκική κυβέρνηση ανέστρεψε το status quo και αγκάλιασε μια πολιτική που κατέστησε την χώρα βασικό οικονομικό παίκτη στη Μέση Ανατολή.

Οι τουρκικές επενδύσεις στην περιοχή έχουν εξαπλασιαστεί ξεπερνώντας τα 30 δις μέσα σε μια δεκαετία, τη στιγμή που το κατά κεφαλήν εισόδημα σχεδόν τριπλασιάστηκε, εν μέσω μιας ανάπτυξης τύπου ασιατικής τίγρεως. Το επεκτεινόμενο εμπόριο της Τουρκίας με την περιοχή αντιστοιχεί στο ένα πέμπτο του εξωτερικού της εμπορίου, ενώ η Βόρεια Αφρική αντιστοιχεί στο ένα δέκατο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Τουρκία.

Ένα βασικό στοιχείο της τουρκικής στρατηγικής, το οποίο ο υπουργός εξωτερικών αποκαλεί «πολιτική μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες», απέδωσε καρπούς τα τελευταία πέντε χρόνια, με τις τουρκικές επιχειρήσεις να εξασφαλίζουν συμβόλαια ύψους 20 δις δολαρίων. Ανάμεσά τους, το συμβόλαιο 2,1 δις της Yapi Merkezi για τα τρένα υψηλής ταχύτητας της Σαουδικής Αραβίας και το συμβόλαιο των 800 εκατ. της Baytur για το πανεπιστήμιο του Βασιλιά Χαλίντ επίσης στη Σαουδική Αραβία.

Ίσως το πιο συμβολικό παράδειγμα της νέας περιφερειακής συνεργασίας έλαβε χώρα τον Ιούνιο, όταν η TAV Insaat ως επικεφαλής κοινοπραξίας κέρδισε συμβόλαιο 3 δις δολαρίων για την κατασκευή νέου τερματικού στο αεροδρόμιο του Άμπου Ντάμπι. Πρόκειται για το μεγαλύτερο κατασκευαστικό συμβόλαιο που απένειμαν ποτέ τα ΗΑΕ.

Οι Τούρκοι εργολάβοι διαθέτουν κάποια εγγενή πλεονεκτήματα όταν ανταγωνίζονται στον Περσικό Κόλπο απέναντι σε πιο εδραιωμένους και παγκόσμιους παίκτες, πράγμα που σημαίνει ότι η επιτυχία τους μάλλον θα συνεχιστεί. Οι εταιρείες αυτές έχουν βελτιώσει την ποιότητα της δουλειάς τους και είναι εξ ίσου καλές με τις ξένες, αλλά φθηνότερες. Το κοστολογικό πλεονέκτημα ενισχύεται από την γεωγραφική και πολιτισμική εγγύτητα.

Οι τουρκικές τηλεοπτικές σαπουνόπερες έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλείς στην περιοχή από το Μαρόκο ως το Ιράκ, καθώς εκατομμύρια Άραβες σταματούν ότι κάνουν καθημερινά για να δουν το τελευταίο επεισόδιο του Χαρίμ Αλ Σουλτάν και της Φατιμά, σειρές οι οποίες καλλιεργούν μια θετική εικόνα για την Τουρκία στους δρόμους της Μέσης Ανατολής.

Η ταραχώδης αραβική άνοιξη, που οδήγησε τους τελευταίους 18 μήνες σε εξεγέρσεις και ανατροπές κυβερνήσεις σε αρκετές αραβικές χώρες, δεν διατάραξε την διείσδυση της Τουρκίας στην περιοχή. Μάλλον το αντίθετο συνέβη, διότι επέτρεψε στις τουρκικές εταιρείες να δείξουν την προσήλωση προς τους συνεταίρους τους.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών μπορεί να φανεί στην ταχύτητα με την οποία οι Τούρκοι εξαγωγείς ανακάλυψαν νέες οδούς προς τις αγορές του Κόλπου – τα πρώτα φορτία αναχώρησαν από την Τουρκία στα τέλη Απριλίου για να πουλήσουν αγαθά στις χώρες αυτές μέσω της Αιγύπτου.

Η χρήση της Αιγύπτου ως μετακομιστικό κέντρο ενδεχομένως θα επιτρέψει στις τουρκικές επιχειρήσεις να ενισχύσουν σημαντικά τις εξαγωγές τους και στη Βόρεια Αφρική. Η Τουρκία φιλοδοξεί να εγκαθιδρύσει ένα αποθηκευτικό κέντρο στην Αλεξάνδρεια, ώστε να επιτρέψει στους εξαγωγείς να προμηθεύουν τόσο τις αγορές του Κόλπου, όσο και την Αφρική. Επιπλέον, η κυβέρνηση εξετάζει την ίδρυση αποθηκευτικού κέντρου και κοντά στα σύνορα της Λιβύης.

Παράλληλα, η Τουρκία είναι μεγάλος εισαγωγέας ενέργειας, αφού καταναλώνει περίπου 60 δις δολάρια αερίου και πετρελαίου ετησίως, ποσό που αναλογεί στα δύο τρίτα του εμπορικού ελλείμματος. Η ενεργειακή ασφάλεια έχει γίνει βασική προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής, με αποτέλεσμα να δοθεί στήριξη σε έργα όπως ο αγωγός πετρελαίου του Κουρδιστάν. Η πολιτική αυτή δίνει έμφαση στην ανάγκη για στενότερη σχέση με τους γείτονες της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, από τους οποίους θα καλύπτει όλο και περισσότερες από τις ανάγκες της σε υδρογονάνθρακες.

Η ενέργεια θα μπορούσε να θεμελιώσει τη νέα συνεργασία, με την Τουρκία να αποτελεί για τους Άραβες εξαγωγείς μια βιώσιμη εναλλακτική λύση για τη μεταφορά του πετρελαίου και του αερίου. Εξαιτίας της κίνησης των δεξαμενοπλοίων στα Στενά, η Τουρκία έχει γίνει σημαντικός κόμβος στον άξονα βορρά-νότου, αλλά οι αγωγοί Μπακού-Τσεϊχάν και Μπακού-Ερζερούμ, καθώς και το ιρακινό πετρέλαιο την καθιστούν σημαντική και στον άξονα ανατολής-δύσης.

(ο Τιμ Ριντ είναι διευθυντής της HSBC για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής)

energia.gr

1/9/12

--

ΣΧΕΤΙΚΑ:

• Τουρκία, η… «έξυπνη δύναμη»

• Τα τουρκικά σίριαλ και τα σχέδια της Αγκυρας

• Πρώτα «αποχαύνωση» με τις τουρκικές σαπουνόπερες και μετά «εμπορική εισβολή»!