Μνημόνιο χωρίς δάνειο;

Μπροστά στο αδιέξοδο της δανειακής σύμβασης

Μέσα απ' όλες τις άλλες ταλαιπωρίες των τελευταίων χρόνων, η Κύπρος έχει βρεθεί σε μια εξαιρετικά αντιφατική κατάσταση. Βρίσκεται ήδη σε καθεστώς μνημονίου, αλλά χωρίς να παίρνει το ανάλογο δάνειο. Τα οικονομικά μέτρα και οι μεταρρυθμίσεις έχουν εφαρμοστεί, αλλά το δάνειο, που ήταν το ζητούμενο της δανειακής σύμβασης, δεν παραχωρείται.
Η προσπάθεια που έγινε για να τερματισθεί η αβεβαιότητα φάνηκε κατ’ αρχήν να πετυχαίνει, όταν η Κυβέρνηση δέχθηκε τους όρους που επιβάλλονται από τους δανειστές. Τελικά όμως δεν τελεσφορεί. Άκρα αβεβαιότητα εξακολουθεί να υπάρχει, εφόσον το δάνειο δεν παραχωρείται. Ο λόγος είναι γνωστός. Το μέγεθος του συνολικού χρέους κρίνεται «μη διαχειρίσιμο» και επομένως αναζητούνται «άλλες λύσεις»(;).


Όπως κι αν έχει το πράγμα, η απόφαση της Βουλής (Επιτροπή Οικονομικών) να παρέμβει και να προκαλέσει συζήτηση της κατάστασης, είναι δικαιολογημένη. Διαφορετικά, όλα δείχνουν ότι έχουμε μνημόνιο χωρίς δάνειο! Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτή η παρέμβαση μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Είναι όμως επιβεβλημένη, προκειμένου να διαλευκανθούν και να διευκρινισθούν κάποια ζητήματα. Τη συζήτηση αυτή και τη διερεύνηση του θέματος προκάλεσαν ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ.
Από την πλευρά του ΑΚΕΛ και της Κυβέρνησης ακούγεται ότι άδικα γίνεται αυτή η συζήτηση, διότι «το πρόβλημα είναι γνωστό». Ισχυρίζονται ότι πρόβλημα είναι το τεράστιο μέγεθος των αναγκών των τραπεζών. Αυτός ο ισχυρισμός φαίνεται να δικαιώνει όλη την προηγούμενη σχετική επιχειρηματολογία τους («το πρόβλημα δημιούργησαν αποκλειστικά οι τράπεζες»).
Το μέγεθος των αναγκών που έχουν οι τράπεζες για νέα κεφάλαια (ανακεφαλαιοποίηση) εξαρτάται κυρίως από δυο παράγοντες. Πρώτον, τη σημερινή κεφαλαιακή κατάστασή τους και την εξέλιξή της στη διάρκεια της εφαρμογής της δανειακής σύμβασης και, δεύτερον, την υποχρέωση να παρουσιάσουν κεφαλαιακή επάρκεια (ίδια βασικά κεφάλαια -tier core 1) ύψους 9% μέχρι το τέλος αυτού του έτους.
Ο πρώτος παράγοντας, δηλαδή η κεφαλαιακή κατάσταση, επρόκειτο να επιμετρηθεί με ειδική διερεύνηση, την οποία ανέθεσε η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου σε εξειδικευμένο οίκο (PIMCO). Εγείρονται όμως ήδη κάποια ερωτήματα. Διότι προτού καν ανακοινωθεί το αποτέλεσμα, η Κεντρική Τράπεζα φέρεται να έχει αναθέσει ή να αναθέτει σε άλλον ανάλογο διεθνή οίκο κάποιου είδους «επαλήθευση»(;).
Εικάζεται μάλιστα ότι αν υπάρξει επιβεβαίωση των ευρημάτων και από τον δεύτερο οίκο, τότε η όλη υπόθεση της δανειακής σύμβασης κινδυνεύει να ναυαγήσει (το χρέος της χώρας θα κηρυχθεί «μη διαχειρίσιμο»). Στο μεταξύ, όμως, εγείρεται ένα ερώτημα που σίγουρα χρειάζεται διευκρινίσεις. Διότι ήδη ελέγχεται η Κεντρική Τράπεζα, επειδή αποδέχθηκε ιδιαίτερα επαχθείς υποθέσεις εργασίας σχετικά με τις ανάγκες σε κεφάλαια, οι οποίες προκύπτουν (και αναμένεται στα επόμενα χρόνια να δημιουργηθούν) από τα «μη εξυπηρετούμενα δάνεια». Κάποιοι μάλιστα ισχυρίζονται ότι όχι απλώς «αποδέχθηκε», αλλά «προέκρινε» τέτοιες ιδιαίτερα απεχθείς υποθέσεις εργασίας.
Ο δεύτερος παράγοντας έχει να κάνει με το Σύμφωνο Βασιλείας ΙΙΙ. Δηλαδή, την υποχρέωση των τραπεζών να παρουσιάζουν στο εξής δείκτη «ιδίων κεφαλαίων ασφαλείας» 9% και όχι 8% όπως ήταν μέχρι τώρα. Αυτή είναι η πρόνοια 1,6 του μνημονίου.
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτήν την ώρα το κυπριακό τραπεζικό σύστημα υπολείπεται αρκετά και του δείκτη 8%. Δηλαδή στην πράξη δεν πρόκειται μέχρι το τέλος του 2013 να περάσει από 8% σε 9% (πρόνοια μνημονίου). Αλλά από ένα αρκετά χαμηλότερο επίπεδο «κατ’ ευθείαν» σε 9%. Αυτό και μόνο ισοδυναμεί με ανάγκες μερικών δις!
Επομένως, όσοι μιλούν για προσαρμογή της συμφωνίας, λένε ότι μόνο και μόνο αν άλλαζε η καταληκτική ημερομηνία (31 Δεκεμβρίου 2013) γι’ αυτήν την υποχρέωση, τότε θα κερδίζαμε τη «βιωσιμότητα του χρέους». Αντίστοιχα, άλλη άποψη είναι ότι ως πρώτος στόχος χρηματοδότησης για ανακεφαλαιοποίηση θα έπρεπε να ήταν το τραπεζικό σύστημα να φτάσει τον δείκτη 8% και όχι 9% (το 9% θα μπορούσε να γίνει ο στόχος στο τέλος της περιόδου προσαρμογής, το 2016). Κάτι τέτοιο θα έλυνε ακόμα ριζικότερα το ζήτημα της «βιωσιμότητας».
Πάντοτε υπάρχει, βέβαια, η πιθανότητα οι δανειστές να μη δεχθούν τίποτα απ' όλα αυτά. Δεν θα έπρεπε όμως να συζητηθεί και να διερευνηθεί το όλο ζήτημα; Δεν αξίζουν συζήτηση οι συνθήκες κάτω από τις οποίες οι κυπριακές Αρχές (Κεντρική Τράπεζα) δέχθηκαν την άμεση (και τόσο απότομη) αναπροσαρμογή των προνοιών και των ορισμών σχετικά με τα «μη εξυπηρετούμενα» δάνεια; Η υποψία και μόνο ότι «πολύ εύκολα» οι κυπριακές Αρχές δέχθηκαν «καταδικαστικές» πρόνοιες θα πρέπει να διαλευκανθεί.
Σε οποιαδήποτε περίπτωση, το μόνο που έχουν να αντιτάξουν ΑΚΕΛ και Κυβέρνηση στη διάθεση της αντιπολίτευσης να ανακινήσει συζήτηση και διερεύνηση του θέματος, είναι το πλήρες αδιέξοδο στο οποίο φαίνεται να καταλήγει η προσπάθεια σωστικού δανεισμού.
Π. Γ. ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
Μέλος Εκετελεστικού Γραφείου ΔΗ.ΣΥ.
.sigmalive.com/simerini
6/1/13