Θεσσαλονίκη: Χάνεται το στολίδι της Παραλίας ......

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΑΣΟΣ ΤΑΣΙΟΥΛΑΣ

---

Στην τύχη του έχει αφεθεί ένα από τα πλέον ιστορικά διατηρητέα κτίρια της Θεσσαλονίκης, ένα διαμάντι της πόλης, το παλιό Μέγαρο του Τελωνείου ή, όπως είναι πλέον γνωστότερο, ο επιβατικός σταθμός του λιμανιού της πόλης. Παρά τις προσπάθειες του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης και τα σχέδια για άμεσες επεμβάσεις προκειμένου να παύσει να είναι επικίνδυνο ακόμη και να καταρρεύσει, γραφειοκρατικά «αγκάθια» δεν επέτρεψαν τη σωτηρία του.

Το κτίριο αντιμετωπίζει εδώ και πολλά χρόνια ακόμη και στατικά προβλήματα, γι' αυτό άλλωστε και έχει εκκενωθεί από τις υπηρεσίες που στέγαζε. Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει, τις μελέτες, τα σχέδια (για στέγαση του δημαρχείου, της Παρευξείνιας Τράπεζας κ.λπ.), τις εκκλήσεις για να γίνουν οι απαιτούμενες ανακαινίσεις και η διάσωση του κτιρίου, οι αρμόδιοι δεν ευαισθητοποιούνται για να σώσουν και να ξαναβάλουν στη ζωή της πόλης το πρώτο κτίριο της Θεσσαλονίκης που κατασκευάστηκε από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ). Το συγκεκριμένο υλικό σημάδεψε τις κατασκευές του 20ού αιώνα.

Γραφειοκρατία

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΘ, Στέλιος Αγγελούδης, είναι σαφής: «Το κτίριο χρειάζεται επεμβάσεις στατικές, στα επιχρίσματα κ.λπ. Ομως ούτε να το βάψουμε δεν μπορούμε. Υπάρχει ιδιοκτησιακό θέμα. Το συγκεκριμένο κτίριο δεν έχει παραχωρηθεί ποτέ στον ΟΛΘ, σε αντίθεση με το 99,9% των κτιρίων του λιμανιού, που παραχωρήθηκαν στον οργανισμό για περισσότερα από 50 χρόνια. Ανήκει αποκλειστικά στο υπουργείο Οικονομικών. Ζήτησα επανειλημμένα να ανταλλαχθεί με άλλο κτίριο σε απόσταση 40 μέτρων απέναντι από τον επιβατικό σταθμό, αλλά δεν είχα αποτέλεσμα».

Ο κ. Αγγελούδης επισημαίνει ότι την ευθύνη δεν την έχει το υπουργείο Οικονομικών, αλλά αποδίδει την... αδιαφορία στο γεγονός ότι έχει εμπλακεί το κτίριο στη διαδικασία που εξελίσσεται μέσω του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. Παρότι, υπάρχει η υποστήριξη του προέδρου του ΕΒΕΘ, Δημήτρη Μπακατσέλου, αλλά και του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, στο σχέδιο αξιοποίησης του διατηρητέου, μέσω του προγράμματος real estate του ΟΛΘ, δεν έχει εγκριθεί καν μια πρώτη ανακαίνιση, ένα βάψιμο και ο φωτισμός του κτιρίου, ώστε να κοσμεί όλο το λιμάνι.

Σχέδιο αξιοποίησης

Μάλιστα, ο ΟΛΘ έχει ήδη ολόκληρο σχέδιο αξιοποίησης του διατηρητέου. «Το έχουμε συνδέσει με την κρουαζιέρα και ταυτόχρονα με το πλάνο ανάπλασης και αξιοποίησης όλων των κτιρίων της δεύτερης προβλήτας, στα πρότυπα της πρώτης. Τα κτίρια χωρίς ιστορικό ενδιαφέρον θα γκρεμιστούν, ενώ αντιθέτως τα κτίρια με ιστορικό ενδιαφέρον θα αξιοποιηθούν στα πρότυπα των αποθηκών. Εντάσσεται το πλάνο στη λογική που έχουμε για σύνδεση της πρώτης και δεύτερης προβλήτας του λιμανιού με την κρουαζιέρα και την πόλη, ενώ από την τρίτη προβλήτα μέχρι και την έκτη θα υπάρχει η καθαρά εμπορευματική λειτουργία του λιμανιού», επισήμανε ο κ. Αγγελούδης.

Το μνημείο

Το 1896 ανέλαβε τις εγκαταστάσεις του νεότερου λιμανιού της Θεσσαλονίκης η «Societe anonyme ottomane de construction du port de Salonique», με πρόεδρο τον εργολήπτη Edmond Bartissol. Η εταιρία «Societe ottomane d' axploitation du port de Salonique» ανέλαβε την εκμετάλλευση του λιμανιού για 40 χρόνια από την 1η Ιουλίου 1904. Τα κτίρια εξυπηρέτησης άρχισαν να κατασκευάζονται το 1904.

Το Μέγαρο του Τελωνείου χτίστηκε μαζί με τις αποθήκες και τα σιλό. Είναι επιβλητικό, εκλεκτικιστικό, με γαλλικές επιρροές. Θεμελιώθηκε το 1910 από τον υπουργό Οικονομικών των Νεοτούρκων Τζαβίτ μπέη και τα σχέδιά του είχε εκπονήσει ο αρχιτέκτονας Ελί Μοδιάνο (Elie Modiano), απόφοιτος της Ecole Centrale του Παρισιού και ειδικευμένος στις πρωτοπόρες για την εποχή εκείνη κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ). Είχε μήκος 200 μέτρα και μέχρι το 2002 στέγαζε το Β' Τελωνείο (ως τελωνείο χρησιμοποιήθηκε μετά την απελευθέρωση), ενώ χρησιμοποιήθηκε και για επιβατικός σταθμός. Είναι χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής μορφολογίας που επικράτησε στην Ευρώπη στα βιομηχανικά κτίρια του τέλους του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα και από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης.

Φθορά

Το κτίριο παρουσίασε μεγάλες φθορές στο φέροντα οργανισμό του (από το σεισμό του 1978 και λόγω γειτνίασης με τη θάλασσα), με αποτέλεσμα να μην είναι ασφαλές για τους χρήστες του. Η μετεγκατάσταση του τελωνείου, όπως είχε επισημάνει η βουλευτίνα Α' Θεσσαλονίκης του ΠΑΣΟΚ, Χρύσα Αράπογλου, (έχει κάνει επανειλημμένες ερωτήσεις στη Βουλή τα τελευταία χρόνια), έγινε με την προϋπόθεση ότι θα γινόταν αποκατάσταση των ζημιών και στη συνέχεια θα αποφασιζόταν η νέα χρήση του. Δυστυχώς, παραμένει εγκαταλειμμένο, παρότι υπάρχει ακόμη και πρωτόκολλο αυτοψίας της Πολεοδομίας, με το οποίο χαρακτηρίστηκε ετοιμόρροπο και επικίνδυνο...

ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Πολιτιστική Κληρονομιά (άρθρο 8)