-
Είδα και εγώ στο Μουσείο Μπενάκη, που επιτελεί πάντα σπουδαίο πολιτιστικό έργο, την ταινία-ντοκυμαντέρ «Σμύρνη: Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης, 1900-1922».
Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία, που θα μείνει αξέχαστη σε όσους την είδαν και σε όσους θα τη δουν. Ασφαλώς χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια, κόπος και ίσως εκατοντάδες ώρες εργασίας. Θερμά συγχαρητήρια στην κ. Ηλιού, τον κ. Κιτροέφ, τους συνεργάτες τους και τους γενναιόδωρους χρηματοδότες.
Αλλά σαν Ίωνας και πολιτικός επιστήμων, δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να κάνω ορισμένες παρατηρήσεις σχετικά με μερικές ανεξήγητες και απαράδεκτες παρερμηνείες και παραλείψεις.
Πρώτον, η ταινία παρουσιάζει τον Ύπατο Αρμοστή Αριστείδη Στεργιάδη, ως σπουδαίο κυβερνήτη που πολλά προσέφερε και πολλά επιτέλεσε. Ντροπή! Ο άνθρωπος αυτός, που έμεινε στην ιστορία ως ο Μαύρος Αρμοστής και που έστειλε στη Σμύρνη ο Βενιζέλος (εναντίον του οποίου και εστράφη), μισούσε κάθε τι το ελληνικό. Είναι γνωστή η βάναυση και χυδαία συμπεριφορά του απέναντι στον μάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο.
Σήμερα, γνωρίζουμε ότι όταν τον επισκέφθηκε, στη Σμύρνη, ο τότε νεαρός Νομάρχης Χίου Γεώργιος Παπανδρέου, το 1920, ο Στεργιάδης του είπε ότι, παρά τις προσωρινές νίκες, τίποτα δεν θα σταματήσει τον Κεμάλ. «Θα μπει», του είπε, «στη Σμύρνη και θα τους σφάξει όλους». Κατάπληκτος ο Παπανδρέου, τον ρώτησε: «Τότε, γιατί δεν τους ενημερώνετε για να φύγουν;» Η απάντηση ήταν: «Τι λες, για να γυρίσουν στην Ελλάδα και να ψηφίσουν Βενιζέλο; Άσε καλύτερα να τους σφάξει ο Κεμάλ!»
Γνωρίζουμε ότι ήταν ο πρώτος που εγκατέλειψε το βυθιζόμενο σκάφος και έφυγε, με αγγλικό πολεμικό, για το Λονδίνο, από όπου, αργότερα, μετακόμισε σε μία πολυτελή έπαυλη στη Νότιο Γαλλία, χωρίς να τολμήσει να επιστρέψει ποτέ στην Ελλάδα. Προφανώς, ήταν πράκτορας των ξένων.
Γνωρίζουμε, επίσης, ότι η υπόθεση της Μικράς Ασίας προδόθηκε και από την άκρα δεξιά και από την άκρα αριστερά. Ο γνωστός διευθυντής της δεξιάς, τότε, εφημερίδας «Η Καθημερινή», Γεώργιος Α. Βλάχος, έγραψε έξαλλα άρθρα, το «Οίκαδε και το Πομερανοί», ζητώντας να εγκαταλειφθεί η προσπάθεια και να γυρίσει πίσω ο στρατός, ενώ οι κομμουνιστές προέτρεπαν τους στρατιώτες να πετάξουν τα όπλα και να επιστρέψουν, ακολουθώντας τη γραμμή του Λένιν, που δεν είχε ξεχάσει ότι κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, στη Ρωσία, αμέσως μετά την επανάσταση, είχαμε την ανοησία να στείλουμε στρατό στην Ουκρανία, για να την καταπνίξει!
Γνωρίζουμε, ακόμα, ότι οι Έλληνες της Ελλάδος, σε μεγάλη πλειοψηφία, δεν είδαν με καλό μάτι την άφιξη των προσφύγων. Χαρακτηριστικό, για την εποχή, ήταν το άρθρο του Κρανιωτάκη, στην εφημερίδα του «Ελληνικό Μέλλον», που ζητούσε να φορούν στο δρόμο ειδικό περιβραχιόνιο οι πρόσφυγες (αυτό κάτι μας θυμίζει!) για να τους βλέπουν και να τους αποφεύγουν. Όπως είπε και μία από τις ηθοποιούς, στην ταινία «Πολίτικη Κουζίνα»: «Μας έδιωξαν οι Τούρκοι σαν Έλληνες και μας υποδέχτηκαν οι Έλληνες σαν Τούρκους».
Επίσης, η ταινία, αν και documenter, δίνει την εντύπωση ότι ο ελληνικός στόλος απεχώρησε, χωρίς να προσφέρει την παραμικρή βοήθεια. Αυτό είναι ανακριβέστατο και προσβλητικό. Η ιστορία αναφέρει ότι ο Ιωάννης Θεοφανίδης, κυβερνήτης του θεωρηκτού «Κιλκίς» και μετέπειτα Ναύαρχος, παρά τις σαφείς εντολές της Ελληνικής Κυβερνήσεως προς τον στρατηγό Φράγκου να μην επέμβει και μετά την επίσκεψη που εδέχθη, τότε, από τον μεθοδιστή παπά Asa Jennings, Διευθυντή του Y.M.C.A. στη Σμύρνη, και μετά από την εισήγηση που έκανε στην Ελληνική Κυβέρνηση, ο πλοίαρχος Θεοφανίδης, του εδόθη τελικά η έγκριση για την έκδοση εντολής προς τους καπεταναίους των ελληνικών εμπορικών πλοίων, με την απειλή Ναυτοδικείου, να πλεύσουν στη Σμύρνη για την παραλαβή των προσφύγων. Σε ένα από αυτά τα πλοία επέβαινε ο Jennings, ως αρχηγός της αποστολής, με τη συνοδεία αμερικανικών πολεμικών.
Τα ελληνικά καραβάνια συνοδεύτηκαν, κατά τον Αντωνιάδη, απολύτως αξιόπιστο συγγραφέα, ως τη μέση της διαδρομής χωρίς σημαίες, από το αμερικανικό καταδρομικό Lawrence. Από τις 22 έως τις 30 Σεπτεμβρίου, διασώθηκαν 350.000 πρόσφυγες.
Έτσι σώθηκε ένας τεράστιος αριθμός Σμυρναίων. Βεβαίως, ουσιαστική ήταν και η συμπαράσταση του αμερικανού μεθοδιστή παπά Asa K. Jennings, ο οποίος, όπως αναφέρει ο συγγραφέας Αντώνης Κ. Αντωνιάδης, ναύλωσε με δικά του έξοδα ιταλικό φορτηγό και μετέφερε στη Μυτιλήνη 2.000 πρόσφυγες.
Είναι κρίμα ότι ο καθηγητής Βερέμης, ιστορικός σύμβουλος της ταινίας, δεν ενημέρωσε, σχετικά, την κ. Ηλιού. Δεν τα γνώριζε ή τα γεγονότα αποσιωπήθηκαν για κάποιο λόγο;
Τίποτε από όλα αυτά δεν εμφανίζεται στην ταινία. Σύμφωνα, όμως, με τον χρυσό κανόνα της αγγλικής δημοσιογραφίας: «Comment is free but the facts are sacred», δηλαδή «η κριτική είναι ελεύθερη, αλλά τα γεγονότα είναι ιερά».
-------
ΣΧΕΤΙΚΑ:
GR
FR
DE
ES
IT
RU
EU
No comments :
Post a Comment
Only News