Η αντίδραση ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις

Η έντονη αντίδραση ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των τομέων κοινής ωφέλειας έγκειται στο γεγονός ότι το κίνητρο του κέρδους θα είναι το βασικό κριτήριο στη λειτουργία τους
Δεν πρόφθασε να αναλάβει η νέα Κυβέρνηση και ο Υπουργός Οικονομικών έθεσε επί τάπητος το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων παρά τις περί αντιθέτου προεκλογικές διαβεβαιώσεις του κ. Αναστασιάδη. Ο κ. Σαρρής είχε πει ότι «στα χέρια των ιδιωτών οι Ημικρατικοί Οργανισμοί μπορούν να λειτουργήσουν με λιγότερους εργαζόμενους και πιο χαμηλό κόστος». Προχώρησε, μάλιστα, τονίζοντας ότι «η Κύπρος δεν είναι ουσιαστικά σύγχρονο κράτος αφού οι Οργανισμοί κοινής ωφέλειας ανήκουν ακόμα σ’ αυτό». Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι ο όρος ιδιωτικοποίηση σημαίνει τη διαδικασία μεταφοράς ή πώλησης κρατικών υπηρεσιών ή περιουσιακών στοιχείων στον ιδιωτικό τομέα.


Η ιδιωτικοποίηση είναι το αντίθετο της κρατικοποίησης. Ο καθησυχασμός που υπάρχει είναι ότι δεν θα γίνουν ιδιωτικοποιήσεις αλλά μετοχοποιήσεις, γεγονός που σημαίνει ότι οργανισμοί κοινής ωφέλειας δεν θα λειτουργούν με τους κανόνες δημοσίου δικαίου και τις υπάρχουσες διαδικασίες αλλά με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου (μπορεί η εταιρεία να μπει στο Χρηματιστήριο και να υπόκειται στην αγοραπωλησία μετοχών…). Η μετοχοποίηση θεωρείται σαν αρχικό βήμα για την ολική ιδιωτικοποίηση της δημόσιας επιχείρησης.
Το κίνητρο του κέρδους
Η έντονη αντίδραση ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των τομέων κοινής ωφέλειας έγκειται στο γεγονός ότι το κίνητρο του κέρδους θα είναι το βασικό κριτήριο στη λειτουργία τους. Κατ’ επέκτασιν σε κάποιο στάδιο θα έχουμε απολύσεις προσωπικού, αύξηση των τιμών, χειροτέρευση των όρων εργασίας των εργαζομένων και πολύ πιθανόν πτώση του επιπέδου εξυπηρέτησης του κοινού. Άλλωστε υπάρχουν πολλά παραδείγματα στην Ευρώπη και αλλού, όπου οι επιπτώσεις των ιδιωτικοποιήσεων ήταν σαρωτικές για τους εργαζομένους. Το τελευταίο παράδειγμα της Βουλγαρίας είναι χαρακτηριστικό. Η ιδιωτικοποιημένη Αρχή Ηλεκτρισμού της χώρας είχε αυξήσει κατακόρυφα τις τιμές του ρεύματος, ο κόσμος βγήκε στους δρόμους, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί η Κυβέρνηση. Θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις είναι το βασικότερο στοιχείο του Νεοφιλελευθερισμού, της θεωρίας που υποστηρίζει ότι θα ζούμε καλύτερα με τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία της αγοράς και με τη μικρότερη δυνατή παρέμβαση του κράτους. Ο ρόλος της κυβέρνησης θα πρέπει να περιοριστεί στη δημιουργία και την υπεράσπιση των αγορών, την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας.
Όλες τις άλλες λειτουργίες θα τις αναλάβουν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες με κίνητρο το κέρδος, θα παρέχουν βασικές υπηρεσίες. Το πρώτο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα που εφαρμόστηκε ποτέ, ήταν στη Χιλή μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ, το οποίο στήριξε η αμερικανική κυβέρνηση και οικονομολόγοι τους οποίους είχε διδάξει στο Σικάγο ο Μίλτον Φρίντμαν. Εκεί ήταν εύκολο να εξασφαλίσουν υποστηρικτές για το πείραμα αυτό: όποιος είχε αντίθετη γνώμη τον συλλάμβαναν ή τον εξαφάνιζαν. Αργότερα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα χρησιμοποίησαν την ισχύ τους στα αναπτυσσόμενα κράτη, για να ζητήσουν την εφαρμογή ανάλογων πολιτικών. Στην προώθηση του νεοφιλελευθερισμού τα μέσα ενημέρωσης έπαιξαν καταλυτικό ρόλο καθώς προωθούσαν τα συμφέροντά τους.
Οι κοινωνικές καταρρεύσεις
Στην Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική ή τη μετακομμουνιστή Ευρώπη, η πολιτική των σαρωτικών ιδιωτικοποιήσεων και των δομικών μεταρρυθμίσεων οδήγησε σε πτώση της οικονομικής δραστηριότητας και σε μαζικής κλίμακας κοινωνική εξαθλίωση. Aλλά και στην Ευρώπη, αρχικά στη Μεγάλη Βρετανία (επί Θάτσερ), αργότερα σε άλλες χώρες και στη Ρωσία του Γέλτσιν, όπου οι κρατικές επιχειρήσεις πουλήθηκαν όσα-όσα και δημιούργησαν τη σημερινή κάστα των Ρώσων εκατομμυριούχων. «Όταν επισκέφτηκα την Αργεντινή, λίγο πριν από την οικονομική κατάρρευση του 2002», λέει η συγγραφέας του βιβλίου «Ο καπιταλισμός της καταστροφής», Ναόμι Κλάιν, «είδα την Κυβέρνηση να παλεύει να εφαρμόσει τις εντολές του ΔΝΤ για περικοπή των δημοσίων δαπανών και ιδιωτικοποιήσεις σε μια περίοδο που η οικονομία ήδη συρρικνώνονταν ραγδαία.
Το αποτέλεσμα ήταν προβλέψιμο και η χώρα βυθίστηκε σε μια ύφεση με καταστροφικές συνέπειες όσο αφορά τη φτώχια και την κοινωνική αποσάθρωση». Η Κλάιν πιστεύει ότι ο νεοφιλελευθερισμός ανήκει «στα κλειστά, φονταμενταλιστικά δόγματα που δεν μπορούν να συνυπάρχουν με άλλα συστήματα πίστης... Ο κόσμος όπως είναι πρέπει να εξαλειφθεί για να ανοίξει ο δρόμος για την εξαγνιστική τους φαντασίωση». Οι κοινωνικές καταρρεύσεις που έχουν συνοδέψει τις νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές δεν είναι αποτέλεσμα ανεπάρκειας ή κακής διοίκησης. Είναι ενσωματωμένες στο πρόγραμμα της «απελευθερωμένης αγοράς», που μπορεί να προχωρήσει μόνο με φόντο την καταστροφή. Άλλωστε, αυτή η πολιτική είναι που οδήγησε στη σημερινή τρομακτική οικονομική κρίση. Και τώρα θέλουν να εφαρμόσουν την ίδια πολιτική για να «σώσουν» τις χώρες από τη χρεοκοπία.
Αναδιοργάνωση και αναδιάρθρωση
Τονίζουμε λοιπόν ότι Οργανισμοί κοινής ωφελείας είναι εθνική περιουσία και δεν πρέπει να εκχωρηθούν στους ιδιώτες. Ένα πιθανό πέρασμά τους στον ιδιωτικό τομέα θα είναι ένα βήμα για τον πλήρη έλεγχο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής από το ιδιωτικό κεφάλαιο. Ενώ πρέπει να παραμείνουν οι Οργανισμοί αυτοί υπό κρατική ιδιοκτησία, ταυτόχρονα θα πρέπει να παρθούν όλα εκείνα τα μέτρα για την πλήρη αναδιοργάνωση και αναδιάρθρωσή τους, να αποκτήσουν περισσότερη αυτονομία, να υπάρξει χρηστή διοίκηση, οι προσλήψεις και οι προαγωγές να γίνονται με καθαρά αξιοκρατικά κριτήρια και στα διοικητικά συμβούλια να υπάρχουν τεχνοκράτες, επιστημονικά καταρτισμένα άτομα πέραν κομματικής προέλευσης. Και επειδή λέγονται πολλά για το ότι η προηγούμενη κυβέρνηση προσυπέγραψε ιδιωτικοποιήσεις, απλώς λέμε ότι στο μνημόνιο υπάρχει η ρήτρα ότι «αν το μνημόνιο δεν είναι βιώσιμο, θα αρχίσει η συζήτηση για ιδιωτικοποιήσεις»… Άρα, η προσπάθεια όλων είναι να αγωνιστούμε, ώστε το μνημόνιο να είναι βιώσιμο για να μη χρειαστεί να συζητήσουμε τέτοιο θέμα.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΥΛΙΚΚΑΣ
Οικονομολόγος - ερευνητής
.sigmalive.com/simerini  
7/3/13