Το πολύτιμο του πολιτισμού

Του Νίκου Κωνσταντάρα
Απασχολημένος όπως είναι ο καθένας μας με την κρίση και τις επιπτώσεις της στη ζωή του, δεν πρέπει να υποτιμήσει κινδύνους που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν περαιτέρω την κοινωνία και τον πολιτισμό. Πέρα από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάθε κάτοικος της χώρας, βλέπουμε ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης δημιουργούν πολλά άλλα προβλήματα – όπως στο περιβάλλον, στις κοινωνικές υπηρεσίες και στην κοινωνική συνοχή, την υποστήριξη των τεχνών κ.ά. Οσο η κοινωνία αναγκάζεται να δεχθεί τη ραγδαία πτώση του επιπέδου ζωής, ισοπεδώνονται κατακτήσεις δεκαετιών. Αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα, τα οποία, αν δεν αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα, θα αφήσουν ακόμη βαθύτερες πληγές, ώστε στο τέλος της κρίσης η χώρα μας θα είναι αγνώριστη.

Ενα από τα σοβαρότατα προβλήματα που προέκυψε τελευταία είναι η άνοδος του ρατσισμού και της ρατσιστικής βίας. Ο μεγάλος αριθμός των περιστατικών είναι κάτι καινούργιο, αλλά η κρατική και θεσμική αδυναμία που τα επέτρεψε είναι σύμπτωμα μιας ασθενούς χώρας – η οποία προτιμούσε να αφήνει τα προβλήματα των αδύναμων θεσμών της να χρονίζουν. Σήμερα, την ώρα που ο αγώνας μας να αντέξουμε τις επιπτώσεις της κρίσης απαιτεί τη μεγαλύτερη δυνατή συμπαράσταση από τον υπόλοιπο κόσμο, η ρατσιστική βία μάς εκθέτει διεθνώς και υπονομεύει και τον ίδιο τον πολιτισμό μας. Δεν νοείται, οι Ελληνες –οι κοσμοπολίτες, οι μεγάλοι ταξιδευτές μέσα στους αιώνες– να φαίνεται ότι ανέχονται τον ρατσισμό στην πατρίδα τους.
Σε δηλώσεις του την Παρασκευή, στο τέλος μιας πενθήμερης επίσκεψης στην Ελλάδα, ο επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Νιλς Μουίζνιεκς, τόνισε: «Πρέπει να πάψει η ατιμωρησία για τον αυξανόμενο αριθμό ρατσιστικών εγκλημάτων. Μεταξύ του Οκτωβρίου του 2011 και του Δεκεμβρίου του 2012, καταγράφηκαν περισσότερες από 200 ρατσιστικές επιθέσεις... Αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου». Προσέθεσε ότι «η δολοφονία νεαρού Πακιστανού εργαζόμενου στην Αθήνα πριν από ένα δεκαπενθήμερο από δύο εγκληματίες –ένας εκ των οποίων είχε διασύνδεση με το νεοναζιστικό κόμμα της Χρυσής Αυγής– ορθώς έχει θορυβήσει τις Αρχές και τις έκανε πιο αποφασισμένες να καταπολεμήσουν την πληγή του ρατσισμού και άλλα εγκλήματα μίσους».
Ο Μουίζνιεκς σημείωσε ότι η Ελλάδα παίρνει πολλά μέτρα για να αντιμετωπίσει τον ρατσισμό, και χαιρέτισε την απόφαση να λειτουργήσουν 70 αστυνομικές μονάδες για την καταπολέμηση της ρατσιστικής βίας, όπως και τη θεσμοθέτηση ειδικής εισαγγελίας για τον ίδιο σκοπό. «Και οι δύο (θεσμοί), όμως, πρέπει να ενισχυθούν με το κατάλληλο προσωπικό και με συστηματική εκπαίδευση στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων», προσέθεσε ο επίτροπος. Ζήτησε, επίσης, την «προώθηση της πολιτικής συμμετοχής και της ένταξης των νόμιμων μεταναστών, κυρίως των παιδιών που γεννήθηκαν και εκπαιδεύτηκαν στην Ελλάδα και που τη θεωρούν πατρίδα τους. Θα πρέπει να μπορεί να συνεχιστεί η πολιτογράφησή τους».
Εδώ, ο επίτροπος φαίνεται να αναγνωρίζει δύο μεγάλα προβλήματα: πως ό,τι θεσμοθετείται στην Ελλάδα δεν είναι σίγουρο ότι θα λειτουργήσει στο επίπεδο του κρατικού μηχανισμού (κυρίως λόγω ελλιπούς στελέχωσης), αλλά ούτε και σε νομικό επίπεδο. Ενώ η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε περάσει νόμο περί ιθαγένειας, που άνοιγε τον δρόμο για την πολιτογράφηση παιδιών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, η σημερινή κυβέρνηση τον πάγωσε. Το Συμβούλιο της Ευρώπης γνωρίζει καλά τη χώρα μας· είχε παίξει σημαντικό ρόλο στον αντιδικτατορικό αγώνα, αναγκάζοντας την Ελλάδα να αποχωρήσει το 1969, πριν καταδικαστεί για την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των πολιτών της. Εχει ιδιαίτερη σημασία το ότι σήμερα η Ελλάδα καλείται πάλι να προστατεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Είναι μεγάλος ο κίνδυνος, μέσα στα πολλά συναισθήματα που προκαλεί η κρίση, να χαθεί η σημασία της προστασίας των πιο αδύναμων μελών της κοινωνίας – είτε είναι μετανάστες, είτε άνθρωποι του περιθωρίου, είτε φυλακισμένοι. Ο ρατσισμός εξαπλώνεται όταν η οργή και η ανασφάλεια μας κάνουν να πιστεύουμε ότι μόνο τα δικά μας προβλήματα είναι σοβαρά, ότι δεν μας αφορά η βία που στρέφεται εναντίον άλλων. Εάν δεν μπορέσουμε να καταλάβουμε ως κράτος, ως έθνος, ως κάτοικοι αυτής της χώρας, ότι έχουμε την υποχρέωση να προστατεύουμε ο ένας τον άλλον, είτε είμαστε Ελληνες είτε «ξένοι», τότε ο πολιτισμός θα έχει υποστεί πλήγμα.
.kathimerini.gr
3/2/13
--
-