Η Λευκωσία γνώριζε από το 2010 τις τουρκικές διεκδικήσεις στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου, αλλά για δύο χρόνια δεν έπραξε το παραμικρό για να τις αναχαιτίσει, αποφεύγο- ντας να θέσει θέμα επιβολής κυρώσεων στην τουρκική ενταξιακή πορεία, έστω και μονομερώς

Δύο χρόνια απραξίας, πολιτικής ύπνωσης και έλλειψης στοιχειώδους στρατηγικής για αναχαίτιση των τουρκικών μεθοδεύσεων αμφισβήτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας, χαρακτηρίζουν τη συμπεριφορά που επέδειξε η Λευκωσία στο μείζον θέμα των διεκδικήσεων της Άγκυρας στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου.
Όπως αποκάλυψε ο «Φ», η Κυπριακή Κυβέρνηση είχε λάβει πλήρη γνώση των τουρκικών διεκδικήσεων, διά γραπτών θέσεων που κατέθεσε η Κυβέρνηση Ερντογάν το 2010 και το 2011 ενώπιον της Ε.Ε., ενημερώνοντας επισήμως τις Βρυξέλλες και τα 27 κράτη-μέλη (περιλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας) ότι έχει δήθεν «θαλάσσια δικαιοδοσία» στις περιοχές που βρίσκονται στα «δυτικά» της Κύπρου, στο γεωγραφικό μήκος «32° 16’18 “Ε», δηλαδή στη θαλάσσια περιοχή Πάφου. Ωστόσο, η Κυπριακή Κυβέρνηση δεν έκανε την παραμικρή κίνηση για να ανατρέψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς, επιδεικνύοντας εκπληκτική αμέλεια.

Μετά την πάροδο δύο ετών, η Τουρκία προχώρησε διά απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, στη συγκεκριμενοποίηση των διεκδικήσεών της, ανακοινώνοντας μέσω της επίσημης εφημερίδας της Κυβέρνησης (27 Απριλίου 2012) την έκδοση αδειών για διεξαγωγή ερευνών προς εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, τέμνοντας τα οικόπεδα 1,4,5,6,7. Και αφού οι εξελίξεις αυτές δρομολογήθηκαν, η Λευκωσία δηλώνει ότι «θα» προβεί σε διαβήματα προς τις Βρυξέλλες και «θα» στείλει επιστολές, για προφανείς λόγους εσωτερικής κατανάλωσης.

Πού ήταν όμως η Κυπριακή Κυβέρνηση όταν η Άγκυρα κατέθετε επισήμως τις διεκδικήσεις της; Γιατί δεν αναχαιτίστηκαν εν τη γενέσει τους και γιατί η Τουρκία δεν υπέστη κυρώσεις στην ενταξιακή της διαδικασία (έστω και μονομερώς) για να αποσύρει τις διεκδικήσεις της στην Κυπριακή ΑΟΖ; Το εύρος της πολιτικής απραξίας της Κυπριακής Κυβέρνησης αλλά και η στάση που επέδειξε το σύνολο των πολιτικών κομμάτων της Κύπρου, για δύο ολόκληρα χρόνια, αγγίζει τα όρια της εγκληματικής αμέλειας. Πώς είναι δυνατόν ένα υποψήφιο κράτος, η Τουρκία, να μπαίνει με ύφος πορθητή στο κτήριο του Συμβουλίου της Ε.Ε. και να δηλώνει ενώπιον 27 κρατών-μελών ότι έχει «θαλάσσια δικαιοδοσία» στις περιοχές που βρίσκονται στα «δυτικά» της Κύπρου και η Λευκωσία όχι μόνο να συνεχίζει να λέει «ναι» στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της υποψήφιας χώρας, αλλά να συμπράττει στην ενίσχυση και αναζωογόνησή τους, μέσω της νέας και προκλητικής διαδικασίας με την ονομασία «Θετική Ατζέντα»;

Πότε όμως έγιναν οι πρώτες κινήσεις εκ μέρους της Άγκυρας στην Ε.Ε. και πότε υποβλήθηκαν γραπτώς οι διεκδικήσεις στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου;

• Η πρώτη τουρκική κίνηση έγινε ακριβώς πριν από δύο χρόνια, τον Μάιο του 2010. Όπως είχε αποκαλύψει ο «Φ», σε ρεπορτάζ του συναδέλφου Κώστα Βενιζέλου (24 Μαΐου 2010), η Τουρκία είχε υποβάλει έγγραφο στο πλαίσιο επαφών με την Ε.Ε., θέτοντας θέμα διεκδικήσεων στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου, δίνοντας μάλιστα και συντεταγμένες, «32° 16’18 “Ε».

• Η δεύτερη κίνηση έγινε έναν ακριβώς χρόνο αργότερα. Όπως είχε αποκαλύψει ο «Φ», σε ρεπορτάζ του γράφοντος (15 Μαΐου 2011), «η Άγκυρα προέβη σε εξαγγελία διεκδίκησης ‘νομίμων δικαιωμάτων’ και κατοχύρωσης ‘συμφερόντων’, ενημερώνοντας επισήμως την Ε.Ε. ότι έχει δήθεν ‘θαλάσσια δικαιοδοσία’ στις περιοχές που βρίσκονται στα ‘δυτικά’ της Κύπρου, στο γεωγραφικό μήκος «32° 16’18 “Ε», στη θαλάσσια περιοχή Πάφου. Οι τουρκικές διεκδικήσεις δεν «συγκίνησαν» την Κυπριακή Κυβέρνηση, η οποία έχει την αποκλειστική ευθύνη διασφάλισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων του κράτους. Η Λευκωσία έμεινε με δεμένα χέρια. Το ίδιο όμως ισχύει και για τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης, καθώς οφείλουν να ασκούν έλεγχο στην πολιτική της Κυβέρνησης.

Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα είναι τραγικό. Δύο χρόνια αργότερα, η Τουρκία συγκεκριμενοποιεί πλέον τις διεκδικήσεις της εντός της κυπριακής ΑΟΖ και εκδίδει άδειες έρευνας υδρογονανθράκων που αγγίζουν τα οικόπεδα 1,4,5,6,7, αμφισβητώντας κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και το ίδιο το κράτος, παραμονές της ανάληψης της προεδρίας της Ε.Ε. Η δε Λευκωσία θυμήθηκε τώρα ότι «θα» προβεί σε διαβήματα και ότι «θα» στείλει επιστολές στην έδρα της Ε.Ε., χωρίς όμως να θέτει θέμα κυρώσεων (έστω και μονομερών) εις βάρος της Άγκυρας και των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων. Το τραγικό παζλ συμπληρώνει η Κομισιόν, η οποία με δήλωση στον «Φ» τήρησε ίσες αποστάσεις μεταξύ Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας καλώντας «όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε κλιμάκωση γύρω από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων…».

Διαβήματα εσωτερικής κατανάλωσης

Η ΚΥΠΡΙΑΚΗΔημοκρατία είναι κομμάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ισότιμο κράτος-μέλος της Κοινότητας και συνδιαμορφωτής της πολιτικής που εκφράζουν οι Βρυξέλλες. Ως εκ τούτου, η ευθύνη για τη στάση ανοχής που τηρεί η Ε.Ε. έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη βαραίνει την ίδια τη Λευκωσία, η οποία θα μπορούσε εάν επιθυμούσε, να θέσει τους δικούς της όρους στη σκακιέρα του παιγνιδιού, κάτι που δεν έπραξε.
Τα εκ των υστέρων διαβήματα και οι επιστολές διαμαρτυρίας που θα στείλει η Λευκωσία προς τις Βρυξέλλες, αποτελούν κινήσεις στο βωμό της εσωτερικής κατανάλωσης και δεν ανατρέπουν τα υφιστάμενα δεδομένα. Και κυρίως δεν ανατρέπουν το γεγονός ότι η Τουρκία διεκδικεί άλλο ένα κομμάτι της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ συνεχίζει ανενόχλητη τις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις, την αναζωογόνηση των οποίων προσυπέγραψε προσφάτως και η Κυβέρνηση Χριστόφια, ανάβοντας πράσινο φως στην απαράδεκτη «Θετική Ατζέντα».

Η γνωστοποίηση και παραδοχή τουρκικών διεκδικήσεων στην Κύπρο, εντός της ΑΟΖ, 38 χρόνια μετά την εισβολή του 1974 και την κατοχή 37% του κυπριακού εδάφους, θα έπρεπε να αποτελεί επιχείρημα επανατοποθέτησης του Κυπριακού ως προβλήματος εισβολής και κατοχής και να θέτει τέρμα στις φιλοδοξίες της Άγκυρας να καταστεί πλήρες μέλος της Ε.Ε. Και όχι απλώς να αποτελεί την αφορμή για διαβήματα και επιστολές της Κυπριακής Κυβέρνησης προς τις Βρυξέλλες.
Ωστόσο, για δύο ολόκληρα χρόνια, η Λευκωσία γνώριζε τις τουρκικές διεκδικήσεις, αλλά δεν έθεσε θέμα επιβολής κυρώσεων κατά της Άγκυρας. Επιγραμματικά, υπενθυμίζουμε ότι ένα μήνα αμέσως μετά τη γραπτή κοινοποίηση των τουρκικών διεκδικήσεων στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου, η Κυβέρνηση Χριστόφια συναίνεσε με πρωτοφανείς διαδικασίες εξπρές, στο άνοιγμα του τουρκικού διαπραγματευτικού κεφαλαίου «Ασφάλεια Τροφίμων, Κτηνιατρική και Φυτοϋγειονομική Πολιτική» (30 Ιουνίου 2010).

Στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την επίσημη γνωστοποίηση των τουρκικών διεκδικήσεων, η Λευκωσία επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην εξασφάλιση υποστηρικτικών αναφορών στα Συμπεράσματα της Ε.Ε. Το πιο πρόσφατο κείμενο (Δεκέμβριος 2011) αναφέρει ότι «η Ε.Ε. τονίζει εκ νέου όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της Ε.Ε. να συνομολογούν διμερείς συμφωνίες, σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, και να προβαίνουν σε εξορύξεις και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς τους πόρους».
Ένα ακόμη καλοδεχούμενο χαρτί από τα πολλά που διαθέτει η Λευκωσία. Χωρίς ωστόσο να παράγει από μόνο του πολιτική ή να υποχρεώνει την Τουρκία να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, πλήρους κράτους-μέλους της Ε.Ε.

Πλάτες Κομισιόνστην Άγκυρα

Η Κομισιόν κλείνει τα μάτια στις τουρκικές διεκδικήσεις στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου, κάνοντας ουσιαστικά πλάτες στην απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου του Ταγίπ Ερντογάν και στην έκδοση αδειών για εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Με δήλωση στον «Φ», εκπρόσωπος του Επιτρόπου Στέφαν Φούλε κάλεσε «όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε κλιμάκωση γύρω από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων μέσα και γύρω από την Κύπρο». Ο εκπρόσωπος επεσήμανε ότι «όλες οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην επίτευξη μιας πολιτικής διευθέτησης του κυπριακού προβλήματος. Μια συνολική διευθέτηση παραμένει ο καλύτερος και γρηγορότερος τρόπος να επιτύχουμε ότι όλοι οι Κύπριοι θα επωφεληθούν από τους φυσικούς πόρους - κάτω από το συμφωνημένο πλαίσιο μιας ενωμένης Κύπρου», κατέληξε.