Συνέντευξη: Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, Άννα Πατρωνίδου (Παρατηρητής Της Θράκης)
-
Ο σχηματισμός κυβέρνησης είναι υπόθεση των πολιτικών αρχηγών των κομμάτων
ΠτΘ: κ. Δερβιτσιώτη με δεδομένο το αποτέλεσμα των εκλογών της 6ης του Μάη τι προβλέπει το Σύνταγμα;
Α.Δ.: Όταν λέμε διερευνητική εντολή εννοούμε ότι ο αρχηγός του πρώτου σε δύναμη βουλευτικών εδρών κόμματος παίρνει εντολή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η οποία δεν είναι εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, είναι διερευνητική, δηλαδή έχει ένα χρονικό περιθώριο τριών ημερών το μέγιστο, να δει τις διαθέσεις των άλλων πολιτικών αρχηγών προκειμένου να καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα, αν είναι δυνατόν να φτιαχτεί κυβέρνηση πλειοψηφική κατ’ αρχάς στη βάση ενός προγράμματος. Το Σύνταγμά μας λοιπόν προβλέπει, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι ο προηγούμενος αρχηγός αποτυχαίνει, ανάθεση διερευνητικών εντολών και στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος και στον αρχηγό του τρίτου κόμματος. Σήμερα έχει διερευνητική εντολή ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, ως αρχηγός του δεύτερου κόμματος, υπό την έννοια ότι χθες την έλαβε και την κατέθεσε ήδη, μέσα σε λιγότερο από τέσσερις ώρες, ο κ. Σαμαράς, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας. Είναι απορίας άξιο γιατί ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας δεν εξήντλησε τα χρονικά περιθώρια των τριών ημερών, δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την απορία, απλά την θέτω, ορθά λοιπόν θέτει ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ ότι θα κρατήσει την διερευνητική εντολή για τρεις ημέρες. Αναμένεται να δούμε σήμερα τι θα κάνει.
ΠτΘ: Αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό κυβέρνησης;
Α.Δ.: Κυβέρνηση σχηματίζεται μέσω των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Οι πολιτικές δυνάμεις καλώς ή κακώς στο υφιστάμενο Σύνταγμα ορίζονται ως πολιτικά κόμματα τα οποία είναι συσπειρώσεις και ενώσεις προσώπων οι οποίες θα έπρεπε να διαμορφώνουν πολιτική πρόταση, πλατφόρμα. Η βάση αυτών των πολιτικών προτάσεων θα πρέπει να δουν οι πολιτικοί αρχηγοί αν μπορεί να αποτελέσει τη βάση κοινής δράσης ούτως ώστε να υπάρξουν δυνατότητες διακυβέρνησης. Ο σχηματισμός κυβέρνησης είναι υπόθεση των πολιτικών αρχηγών των κομμάτων, διότι η εμπιστοσύνη θα εκφρασθεί εν τέλει από το σώμα των αντιπροσώπων μας, των βουλευτών δηλαδή, όπου όλοι μαζί συναποτελούν το κρατικό όργανο που λέγεται βουλή, όπου ανάμεσα στις άλλες αρμοδιότητές της έχει την αρμοδιότητα να εκφράσει την εμπιστοσύνη της στην κυβέρνηση. Ο ελληνικός λαός έχει εκφρασθεί σε επίπεδο εκλογής βουλευτών – αντιπροσώπων του και περιμένουμε να δούμε τώρα τις πολιτικές δυνάμεις αν είναι σε θέση να πράξουν τα ουσιώδη, δηλαδή να συνεργασθούν στη βάση ενός ελάχιστου προγράμματος.
Στο πλαίσιο του Συντάγματος μπορεί ένας αρχηγός κόμματος να καταθέσει αμέσως την διερευνητική εντολή
ΠτΘ: Είπατε ότι ο κ. Σαμαράς έδωσε πίσω την διερευνητική εντολή σε λιγότερο τέσσερις ώρες. Τι υποκρύπτει αυτό; Πώς πρέπει να το εκλάβουμε; Ότι ουσιαστικά υποκρύπτονται και πολιτικές σκοπιμότητες; Ότι θέλουν να μας οδηγήσουν σε νέες εκλογές;
Α.Δ.: Όλα είναι πιθανά. Ουδείς μπορεί να ερμηνεύσει έναν άλλον, πόσω μάλλον όταν αυτός ο άλλος είναι ο αρχηγός του πλειοψηφούντος κόμματος. Για αυτό και γίνεται ακριβώς ο πολιτικός διάλογος για να μας καθιστά σαφείς τις επιδιώξεις και τους σκοπούς. Πιθανολογώ ότι αυτό ήταν μια κίνηση εκ μέρους του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας για να δείξει ότι δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις οι οποίες μπορούν να συμπλεύσουν και άρα θέτει εκ νέου ένα θέμα εκλογών ούτως ώστε να μην έχει ανάγκη συνεργασίας. Αυτό το πιθανολογώ. Στο πλαίσιο του Συντάγματος δεν απαγορεύεται σε ένα αρχηγό πολιτικού κόμματος να καταθέσει αμέσως τη διερευνητική εντολή με το που θα την παραλάβει, διότι από προεργασίες και από τις δηλώσεις των άλλων πολιτικών αρχηγών δεν υπάρχει προϋπόθεση συνεργασίας. Δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό αυτό.
Πρώτος ο Δηλιγιάννης πρότεινε να γίνει πρωθυπουργός και στη διαδρομή να διαμορφώσει εντός της Βουλής την πλειοψηφία
ΠτΘ: Σήμερα έχει αναπτυχθεί ένας διάλογος μεταξύ συνταγματολόγων ότι υπάρχει δυνατότητα σχηματισμού αριστερής κυβέρνησης με την ψήφο βουλευτών από άλλα κόμματα. Είδαμε και στον τύπο δηλώσεις που δημιουργούν στον κόσμο προσδοκία, παρόλο που τα κουκιά δεν βγαίνουν για μια αριστερά κυβέρνηση, χωρίς τη συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας ή του ΠΑΣΟΚ. Είναι λάθος προσδοκία;
Α.Δ.: Δεν γνωρίζω τις συγκεκριμένες δηλώσεις. Δεν ξέρω τι είδους προσδοκία δημιουργούν στον κόσμο. Εκείνο που γνωρίζω είναι ότι η διερευνητική εντολή είναι απλά διερευνητική, απευθύνεται σε επίπεδο συντάγματος, και ο κομιστής, ο φέρων, ο δικαιούχος της διερευνητικής εντολής, αρχηγός πολιτικού κόμματος, βάσει εκείνου που αναγνωρίζει το Σύνταγμα, μπορεί να απευθυνθεί σε άλλο ή άλλους πολιτικούς αρχηγούς, προκειμένου να σχηματισθεί κυβέρνηση η οποία θα έχει την εμπιστοσύνη της βουλής, είτε της πλειοψηφίας είτε της μειοψηφίας. Να διευκρινίσουμε και το εξής σημείο. Όταν λέμε διερευνητική εντολή δεν εννοούμε ότι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διορίσει πρωθυπουργό τον πολιτικό αρχηγό και μέχρις ότου εμφανισθεί αυτός στη Βουλή για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης θα ψάξει να βρει τους πολιτικούς του συμμάχους, διότι αυτό είναι αντιστροφή του τεκμηρίου. Κάτι τέτοιο έχει υποστηριχθεί μετά τις αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 1989. Πιο παλιά ο πρώτος που εισκόμισε την άποψη αυτή είναι τον 19ο αιώνα ο Θόδωρος Δηλιγιάννης, πολιτικός αντίπαλος του Χαρίλαου Τρικούπη. Ο Τρικούπης έλεγε, και αυτό είναι κοινοβουλευτική αρχή, αυτό είναι το κοινοβουλευτικό σύστημα, ότι πρωθυπουργός γίνεται αυτός ο οποίος τεκμαίρεται ότι έχει την πλειοψηφία της Βουλής, και αυτό το τεκμήριο θα επαληθευτεί εντός της βουλής σε λίγες ημέρες με την πρόταση εμπιστοσύνης. Ο δε Δηλιγιάννης έλεγε το τελείως διαφορετικό να γίνει πρωθυπουργός και στη διαδρομή θα διαμορφώσει την πλειοψηφία εντός της Βουλής. Το δεύτερο είναι παντελώς εσφαλμένο και έξω από τη λογική του άρθρου 84 του Συντάγματος. Επειδή δεν θέλω να μείνει καμία αμφιβολία επάνω σε αυτό το θέμα, επειδή ακριβώς ουδείς πολιτικός αρχηγός δεν διαθέτει αυτή την στιγμή 151 βουλευτές για αυτό ακριβώς δεν έχουμε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, έχουμε απλώς διερευνητικές εντολές.
Φοβούμαι ότι θα συνεχίσουμε να έχουμε μια κυβέρνηση μη νομιμοποιημένη
ΠτΘ: Θα ήθελα να σας ρωτήσω, αξιοποιώντας και την πολιτική σας παιδεία να κάνετε μια εκτίμηση, αν οδηγούμαστε σε σχηματισμό κυβέρνησης; Εξ όσων είδαμε όμως χθες σταδιακά οδηγούμαστε σε προκήρυξη νέων εκλογών…
Α.Δ.: Δεν μπορώ να εκτιμήσω την κατάσταση γιατί δεν έχουμε κανένα γεγονός για να την κάνουμε. Μέχρι στιγμής έχουμε διεργασίες. Δεν θα σας πω εκτιμήσεις αλλά θα σας πω φόβους. Φοβάμαι λοιπόν πρώτον, ότι, παρά τη διενέργεια εκλογών και το εκλογικό αποτέλεσμα, θα συνεχίσουμε να έχουμε μια κυβέρνηση την οποία δεν θα έχουμε νομιμοποιήσει δια του εκλογικού μας καθήκοντος και άρα παράταση ή αντικατάσταση του κ. Παπαδήμου με κάποιον άλλο που θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε. Ο δεύτερος φόβος έχει να κάνει με το κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση θα είναι προϊόν ή δημιούργημα της επιθυμίας των πολιτικών αρχηγών ή δεν θα έχουν συμπράξει και άλλα εκτός Ελλάδος κέντρα τα οποία δεν είναι κατ’ ανάγκην πολιτικά. Να έχουν για παράδειγμα λόγο οι δανειστές μας. Αυτό είναι κάτι που ελέγχεται από το Σύνταγμα, αλλά επειδή ζούμε σε περίεργες εποχές δεν ξέρω ποια από τα εδάφια του συντάγματος έχει αφήσει η απελθούσα κυβέρνηση να υφίστανται. Το τρίτο που φοβάμαι είναι ένα συνολικότερο πρόβλημα πρώτον ικανοτήτων και δυνατοτήτων του υφιστάμενου πολιτικού προσωπικού, δεύτερον ένα πρόβλημα περιθωρίου χώρου εντός του οποίου μπορούν να ασκηθούν οι αρμοδιότητες που μας αφήνει το Σύνταγμα. Δηλαδή δεν ξέρω τι άλλο έχει υπογραφεί από την προηγούμενη κυβέρνηση.
Ουδεμία πανεπιστημιακή ένωση ρωτήθηκε από τον πολιτικό κόσμο της χώρας
ΠτΘ: Ως απλός πολίτης θα ήθελα να σας καταθέσω και μια άλλη ερώτηση. Ζούμε τα αποτελέσματα ενός εκλογικού νόμου που με την κοινή λογική θεωρείται έκτρωμα. Πώς αυτό τελικά επετράπη από τις πανεπιστημιακές ενώσεις, τους συνταγματολόγους;
Α.Δ.: Αυτή η καραμέλα να τελειώσει. Ουδεμία πανεπιστημιακή ένωση ρωτήθηκε ποτέ από τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Το γνωρίζω μετά λόγου γνώσεως γιατί είμαι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ελλήνων Συνταγματολόγων. Ούτε το 2001 ούτε το 2007 – 2008 εκλήθη η Ένωση Ελλήνων Συνταγματολόγων τουλάχιστον σε ρόλο συμβούλου. Θα μπορούσαμε να έχουμε κληθεί τουλάχιστον ως επιστημονικό σωματείο για να παραμερισθούν οι οποιεσδήποτε αμφιβολίες υπάρχουν σχετικά με τα ελατήρια του καθενός από εμάς, για ποιο λόγο το προτείνει, μήπως το προτείνει λόγω των κομματικών του προτιμήσεων. Για να παραμερισθεί λοιπόν αυτό θα μπορούσε να έχει κληθεί η Ένωση Ελλήνων Συνταγματολόγων και οποιοδήποτε άλλο επιστημονικό σωματείο στο χώρο του Δημοσίου Δικαίου να εκφράσει τις παρατηρήσεις του, χωρίς να δεσμεύσουμε κανένα. Εκ των υστέρων διάφοροι, που νομίζουν ότι κάνουν αναθεωρήσεις και δεν καταλαβαίνουν καν τι ψηφίζουν, λένε ότι οι πανεπιστημιακές ενώσεις δεν μίλησαν. Το σημαντικότερο είναι ότι μέσω αυτής της μεθόδου αναδεικνύεται και ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που έχουμε ως κοινωνία και αυτό είναι η ειλικρίνεια. Δεν είναι ειλικρινής όποιος λέει αυτό το πράγμα και το υποστηρίζει. Πολύ απλά. Έχουμε πρόβλημα ειλικρίνειας και το βλέπουμε και στον πολιτικό λόγο. Έφθασε ένας ολόκληρος λαός, ένας ολόκληρος πλανήτης, οι φιλικά διακείμενοι εν πάση περιπτώσει προς εμάς, να επαναλαμβάνουν το πανάρχαιο φιλοσοφικό, υπαρξιακό, λογικό ερώτημα πώς υπάρχω, πώς υπάρχουν θάλασσες, πώς υπάρχει ο αέρας, σκέφτομαι άρα υπάρχω, λεφτά υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν. Αυτά όλα είναι θέμα στοιχειώδους ειλικρίνειας και στοιχειώδους πολιτικής επαφής. Δεν υπάρχει ειλικρίνεια σε αυτό τον τόπο, δεν υπάρχει πολιτικός λόγος προκοπής και περιμένουμε.
ΠτΘ: Όσον αφορά στο διάλογο που δεν γίνεται στην ελληνική κοινωνία και για την ειλικρίνεια…
Α.Δ: Δεν έχουμε κουλτούρα διαλόγου και αυτό πιστοποιείται και από τους πολιτικούς μας αρχηγούς, πιστοποιείται από την εικόνα που εκπέμπεται από τους τηλεοπτικούς σταθμούς όπου δύο ή περισσότεροι τύποι, εάν δεν το κάνουν οι καλεσμένοι συμβάλλει ο δημοσιογράφος, μιλούν ο ένας πάνω στη φωνή του άλλου, μόνο και μόνο για να φθάνει ένας ακατάληπτος βόμβος και αυτό να παράγει τον τυφώνα της έντονης διαφωνίας.
ΠτΘ: Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που δεν καταλήξουν οι διερευνητικές εντολές;
Α.Δ.: Σε αυτή την περίπτωση αναλαμβάνει πρωτοβουλία ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και συγκαλεί τους πολιτικούς αρχηγούς, είτε ρωτά τον καθένα ξεχωριστά ή κάνει μια σύγκλιση με όλους, δεν ξέρω πόσο ευκταίο είναι το δεύτερο. Ο ίδιος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας διερευνά τις δυνατότητες σχηματισμού κυβέρνησης βιώσιμης είτε μια οικουμενικής κυβέρνησης σε δεύτερη φάση είτε σε πρώτη φάση μιας συμμαχικής κυβέρνησης, αλλά αυτός ο σχηματισμός θα λάβει χώρα από την σύσκεψη που έχει διοργανώσει ο πρόεδρος της δημοκρατίας.
ΠτΘ: Και αν σε περίπτωση δεν υπάρξει και πάλι αποτέλεσμα;
Α.Δ.: Τότε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εξετάζει να υπάρξει οικουμενική κυβέρνηση και αν δεν υπάρξει και εκεί αποτέλεσμα εξετάζει να υπάρξει οικουμενική εκλογική κυβέρνηση, δηλαδή κυβέρνηση από όλα τα κόμματα που θα διενεργήσει τις εκλογές. Και αν και εκεί δεν υπάρξει αποτέλεσμα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας ορίζει ως πρωθυπουργό έναν από τους τρεις προέδρους των τριών ανώτερων δικαστηρίων της χώρας, του Αρείου Πάγου, του Συμβουλίου της Επικρατείας είτε του Ελεγκτικού Συνεδρίου ο οποίος πρωθυπουργός σχηματίζει υπηρεσιακή εκλογική κυβέρνηση η οποία διενεργεί εκλογές.
Δεν μπορεί ακόμη και αν παραιτηθεί ένας βουλευτής να αντικατασταθεί από έναν εκ των συνυποψηφίων του
ΠτΘ: Ο πρόεδρος της Χρυσής Αυγής υποστήριξε ότι οι εκλεγμένοι βουλευτές του κόμματός του θα παραιτηθούν και θα αναλάβουν στελέχη που έχουν προσφέρει στο κόμμα. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο;
Α.Δ.: Αυτό δεν μπορεί να γίνει ακόμη και αν παραιτηθεί ένας βουλευτής θα αντικατασταθεί από έναν εκ των συνυποψηφίων του. Για αυτό και τα ψηφοδέλτια μερικές μέρες πριν τις εκλογές καταρτίζονται και κλείνουν και ανακηρύσσονται από τον Πρόεδρο των Πρωτοδικών. Αν παραιτηθεί κάποιος που εξελέγη θα πρέπει να τον αντικαταστήσει συνυποψήφιός του και αν και αυτός παραιτηθεί και δεν υπάρχει άλλος θα αναπληρώσει τον αρχικό τότε διενεργούνται επαναληπτικές εκλογές για μία έδρα για την έδρα του παραιτηθέντος. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα με τα τρισάθλια ελληνικά του και τα ακόμη πιο άσχετα νομικά του μας λέει ό,τι θέλει. Μιλά για επαναληπτικές εκλογές. Δεν γίνονται επαναληπτικές εκλογές. Επαναληπτική εκλογή γίνεται κατά το Σύνταγμα μόνο όταν αδειάσει μια έδρα και δεν υπάρχει αναπληρωτής. Σας θυμίζω το περιστατικό μετά την καταδίκη Τσοβόλα όπου ο πρώτος επιλαχών μακαρίτης καθηγητής Γιώργος -Αλέξανδρος Μαγκάκης είχε παραιτηθεί και τον ακολούθησαν και όλοι οι συνυποψήφιοί του στο ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ στη Β΄ Αθηνών και ήταν αναγκαίο να γίνει επαναληπτική εκλογή που έγινε για μια έδρα στην εκλογική περιφέρεια της Αθήνας στις αρχές του 1993. Αυτό είναι επαναληπτική εκλογή. Αν διεξαχθούν εκλογές στα μέσα Ιουνίου όπως ψιθυρίζεται αυτό δεν είναι επαναληπτικές εκλογές αλλά νέες εκλογές.
Αν ψηφισθεί νέο εκλογικό σύστημα, αυτό θα μπορεί να εφαρμοσθεί από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός κι αν ψηφισθεί από τα 2/3 των βουλευτών
ΠτΘ: Το Σύνταγμα φαίνεται να είναι η τελευταία καταφυγή. Αν σχηματισθεί σήμερα κυβέρνηση και ευοδώσουν οι διερευνητικές εντολές η κυβέρνηση που θα προκύψει μπορεί να κάνει συνταγματική αναθεώρηση, να αλλάξει τον εκλογικό νόμο με ένα αναλογικότερο τρόπο;
Α.Δ.: Επίσης η επόμενη κυβέρνηση στο πλαίσιο των ανωτέρω μπορεί να διατάξει την κρίση να απομακρυνθεί, μπορεί να διατάξει την αόρατη δύναμη να μας δώσει εκατομμύρια ευρώ. Αυτά όλα δεν είναι σοβαρά και θα τα πάρω ένα προς ένα. Τον εκλογικό νόμο κι αν τον αλλάξει, σύμφωνα με συνταγματική διάταξη, ακόμη κι αν ψηφισθεί νέο εκλογικό σύστημα, αυτό θα μπορεί να εφαρμοσθεί από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός κι αν ψηφισθεί από τα 2/3 των βουλευτών, αν δηλαδή 200 βουλευτές έρθουν και πουν ότι θα το αλλάξουν, τότε το νέο που θα θεσπιστεί από τη νέα βουλή θα εφαρμοστεί στις επόμενες εκλογές. Ως προς την αναθεώρηση του Συντάγματος απαιτούνται δύο βουλές. Αποφασίζεται από την Βουλή ποια άρθρα θα αλλάξουν και ακολούθως γίνονται εκλογές, όποτε είναι να γίνουν, και η νέα βουλή η οποία είναι αναθεωρητική, παίρνει τα υποδειχθέντα άρθρα της προηγούμενης βουλής, δεν μπορεί να προσθέσει άλλο, θα ασχοληθεί με αυτά και θα αποφασίσει για την αλλαγή του περιεχομένου τους. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να έχει παρέλθει πλήρης πενταετία μέχρι και το τελευταίο 24ωρο από την προηγούμενη αναθεώρηση. Η πενταετία υπολογίζεται από την ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης του ψηφίσματος της Βουλής με το οποίο τίθενται σε ισχύ οι αναθεωρημένες διατάξεις του Συντάγματος. Η τελευταία αναθεώρηση έγινε το 2008. Άρα μη παρελθούσης πενταετίας εκείνο που είναι να συμβεί είναι τίποτα.
*Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΔΠΘ
Παρατηρητής Της Θράκης
GR
FR
DE
ES
IT
RU
EU
No comments :
Post a Comment
Only News